Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν η ποιητική συλλογή της Ιωάννας Καραμαλή «Χαρακιές σε άσπρους τοίχους» και με αφορμή κάναμε με τη συγγραφέα μια ιδιαίτερα ποιητική κουβέντα.

Πώς αντιμετωπίζετε την ποίηση: ως μια ταυτότητα ή ως μια ετερότητα μέσα στη σύγχρονη ζωή;

Η ποίηση θεωρώ πως είναι μια οντότητα που εμπεριέχει και την ετερότητα και την ταυτότητα, όχι μόνο στη σύγχρονη ζωή αλλά σε όλη την πορεία της ύπαρξης της. 

Ο ποιητής είναι μια περσόνα γύρω από τις λέξεις ή λειτουργεί με έναν ενστικτώδη ορμεμφυτισμό;

Στην πορεία των χρόνων, αν όχι των αιώνων, έχουμε πληθώρα παραδειγμάτων ποιητών που στέκονται στις λέξεις, τη φόρμα, την ομορφιά και δημιουργούν μια περσόνα άκρως ποιητική και ενδιαφέρουσα. Ωστόσο υπάρχουν αντίστοιχα πολλοί ποιητές που έχουν λειτουργήσει με τον ενστικτώδη ορμεμφυτισμό που αναφέρετε. Το πιο ενδιαφέρον ίσως το συναντάμε στους ποιητές που δεν έχουν διστάσει να τολμήσουν την εναλλαγή ή ακόμη και την αυτοαναίρεση.

Μπορεί η τέχνη να κλείσει τις πληγές των ανθρώπων μέσα σε μια ενδότερη υπαρξιακή διαλεκτική;

Θεωρώ πως μπορεί να κλείσει τις πληγές των ανθρώπων αφού πρώτα τις φωτίσει. Είναι μια επίπονη διαδικασία αυτή της επούλωσης, που όμως διευκολύνεται από την τέχνη γιατί είναι ένας άλλος κώδικας στον οποίο εκφραζόμαστε ελεύθερα χωρίς να φοβόμαστε την αποκωδικοποίηση. 

Πιστεύετε ότι ακολουθείτε το δρόμο άλλων ποιητών ή ακολουθείτε μια μοναχική πορεία μέσα στη γραφή σας;

Η πορεία μας σε αυτή τη ζωή είναι πάντα μοναχική, όσο και να συναντιόμαστε, συμπορευόμαστε, ακολουθούμε ή ακολουθούμαστε, είμαστε βαθιά μόνοι.

Ποιές εικόνες κρατάτε μέσα σας από τη ζωή σας; Ποιές εικόνες με άλλα λόγια εφορμούν στη γραφή σας;

Κρατώ τα μάτια που με έχουν κοιτάξει και τα βλέμματα που έχω αγκαλιάσει. Κρατώ τον τρόπο που επικοινωνούν οι άνθρωποι με ένα βλέμμα. Κρατώ στιγμές αλληλεγγύης που έχω δει να εκτυλίσσονται μπροστά μου αλλά και τις στιγμές που έχω νιώσει ντροπή απέναντι σε όσα βιώνουν οι συνάνθρωποι μου κι εγώ είμαι αδύναμη να τους υπερασπιστώ ή να απαλύνω την ψυχή τους. Κρατώ τα σμήνη πουλιών που πετούν συγχρονισμένα προσπαθώντας ίσως να μας μεταφέρουν μηνύματα, τα σύννεφα που διαρκώς κινούνται ζωγραφίζοντας στον ουρανό. Κρατώ τα μυρμήγκια, εκείνες τις αθόρυβες μικροσκοπικές δημιουργίες που συνήθως αγνοούμε. Κρατώ πολλούς ανέμους που φύσηξαν το πρόσωπο μου είτε για να συντελέσουν στην ευτυχία μου είτε για να με ταρακουνήσουν. Κρατώ σφυγμούς, κραυγές, πάθη, καταχρήσεις, φόβους, δάκρυα, ελπίδες και χίμαιρες. Δεν θέλω να αφήσω τίποτα πίσω και τίποτα να περάσει από δίπλα μου χωρίς να με ακουμπήσει.

Ποια ερωτήματα καλείται να απαντήσει ο ποιητής διαχρονικά αλλά και στο παρόν που ζούμε;

Ίσως το πιο σημαντικό για έναν ποιητή δεν είναι να απαντήσει, αλλά το να δημιουργήσει τα ερωτήματα. Να θέσει τον εαυτό του και τον αναγνώστη στη διάθεση των άπειρων ερωτηματικών συμβολικών ή όχι, και να ανακαλύπτει διαρκώς νέες πιθανές απαντήσεις. Κάθε ερωτηματικό στην ποίηση δεν επιζητεί τη μια και καθολική απάντηση, ίσως δεν επιζητεί καν απάντηση.

Ποιο το νόημα της λέξης στην ποίηση; Μια απλή μορφή έκφρασης ή ένα ψυχικό αποτύπωμα;

Η λέξη είναι μια αυθαίρετη δημιουργία, μια σύμβαση που επιχειρεί να εξωτερικεύσει κάθε προβληματισμό, σκέψη, συναίσθημα στους υπόλοιπους άλλα και στους εαυτούς μας. Υπάρχουν επιτελεστικές λέξεις και λέξεις σχεδόν ιερές, χωρίς να αποκλείεται το γεγονός μια λέξη να μπορεί ταυτόχρονα να έχει και τις δύο τόσο αντιφατικές ταυτότητες όπως και δεκάδες άλλες. Η νοηματοδότηση της λέξης στην ποίηση, εξαρτάται από πόσο επιφορτισμένη είναι η ίδια η λέξη στο νου όποιου συνδιαλέγεται μαζί της.

Είναι η ποίηση το καταφύγιο του ανθρώπου;

Είναι το καταφύγιο του ανθρώπου, όχι το μόνο φυσικά.  Ταυτόχρονα μπορεί να αποτελέσει και το κολαστήριο γιατί είναι σε θέση να ταράξει ισορροπίες και να ακουμπήσει πληγές που το άτομο έχει ξεχάσει ότι έχει. 

Μπορεί ο κόσμος να ζήσει ποιητικά;

Η ίδια η ζωή είναι ένα ποίημα, άρα η ερώτηση για μένα δεν είναι αν ο κόσμος μπορεί να ζήσει ποιητικά, αλλά αν μπορεί να ζήσει συνειδητά.