Τελικά, στην ομιλία του από την Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας κατά την μεγάλη στρατιωτική παρέλαση για τα 77 χρόνια από την συνθηκολόγηση της ναζιστικής Γερμανίας και την Αντιφασιστική Νίκης, ο Ρώσος πρόεδρος, Β. Πούτιν δεν προειδοποίησε για τη «συντέλεια» του κόσμου, όπως προανήγγειλε εδώ και τρεις μέρες το  πρακτορείο Reuters, ούτε κήρυξε και επίσημα τον πόλεμο στην Ουκρανία και δεν ανακοίνωσε καμίας κλίμακας επιστράτευση, όπως έγραφαν τα δυτικά ΜΜΕ.

Η ίδια η παρέλαση, μάλιστα, οριακά μπορεί να χαρακτηριστεί ως «επίδειξη δύναμης», αφού – αν και πάντα παραδοσιακά μεγάλη και εντυπωσιακή, με την συμμετοχή 11.000 στρατιωτικών και διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων – ακόμη και πέρυσι ήταν πιο πλούσια, αφού τότε συμμετείχε και η αεροπορία, η οποία φέτος απείχε, λόγω καιρικών συνθηκών. Έτσι, χάθηκε και η ευκαιρία να δούμε εάν τελικά θα πετούσε πάνω από την Μόσχα και το θηριώδες «ιπτάμενο επιτελείο» του Πούτιν στην περίπτωση πυρνηνικού πολέμου, πτήση για την οποία μιλούσαν επίσης – και αποκλειστικά – τα δυτικά ΜΜΕ.

Ούτε καν η παρέλαση για την οποία με βεβαιότητα έγραφαν τα ουκρανικά ΜΜΕ ότι θα γίνει στην Μαριούπολη, τελικά δεν έγινε – άλλωστε η ρωσική πλευρά ούτε καν είχε υπονοήσει κάτι τέτοιο – ενώ, οι παρελάσεις στις αυτοαποκαλούμες «Λαϊκές Δημοκρατίες» του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ που γίνονται κάθε χρόνο, φέτος δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω του πολέμου.

Αντίθετα, στις περιοχές του Ντονμπάς που πέρασαν στο έλεγχο του ρωσικού στρατού και των συμμαχικών του πολιτοφυλακών, επισκευάστηκαν τα μνημεία της Αντιφασιστικής Νίκης και άναψαν και πάλι οι «αιώνιες φλόγες» που τα συνοδεύουν συνήθως και οι οποίες παρέμεναν σβηστές από το 2014, ενώ από το 2015 απαγορεύτηκαν και επίσημα οι εορταστικές εκδηλώσεις με τα σοβιετικά σύμβολα.

Παρεμπιπτόντως, αν και οι παραπάνω ενέργειες είχαν προαναγγελθεί από ρωσικές πηγές, περίεργως δεν έτυχαν δημοσιότητας στα δυτικά ΜΜΕ τις προηγούμενες μέρες. Μάλιστα, στην Χερσώνα, πραγματοποιήθηκε και η παρέλαση του «Αθάνατου Τάγματος», ένα επειτειακό έθιμο της 9 Μάη – που ξεκίνησε από την Ρωσία εδώ και χρόνια, αλλά πραγματοποιείται από μη κρατικούς φορείς και σε άλλες χώρες –  κατά το οποίο, συγγενείς νεκρών κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πραγματοποιούν πορεία κρατώντας τις φωτογραφίες των ανθρώπων τους.

Και τώρα τι γίνεται;

Ανεξάρτητα, όμως, από αυτά που έγιναν ή δεν έγιναν στις 9 Μαϊου στην Ρωσία, το Ντονμπάς και την Ουκρανία, για την δυτική οπτική, «το Κρεμλίνο δεν έχει πολλά να γιορτάσει» αυτή τη στιγμή, όπως χαρακτηριστικά εκτιμά το Al Jazeera, υπογραμμίζοντας πως σε αυτή τη φάση «παραμένει ασαφές τι θα σήμαινε η νίκη για τον Πούτιν». Ο πόλεμος φαίνεται τώρα «να εισέρχεται σε μια φάση φθοράς», όπου «κάθε πλευρά θα προσπαθήσει να φθείρει την άλλη χωρίς σαφές πλεονέκτημα από καμία από τις δύο». Τι θα σήμαινε λοιπόν μια «νίκη» για τον Πούτιν σήμερα; Ποιες είναι οι στρατιωτικές του προοπτικές για τους επόμενους μήνες;

Το Al Jazeera αναζήτησε απαντήσεις από τρεις ειδικούς στον τομέα της άμυνας που επικεντρώνονται στον ρωσικό στρατό και την ασφάλεια.

«Καμία πλευρά δεν θα συμβιβαστεί»

Για την Μαργαρίτα Κονάγιεβα, ερευνήτρια στο Κέντρο Ασφάλειας και Τεχνολογίας του Georgetown, ο Πούτιν θα προσπαθήσει να αποσπάσει την προσοχή από την πραγματικότητα του πολέμου και να ενισχύσει την αφήγηση που έχει λειτουργήσει μέχρι τώρα: Ο πόλεμος δεν μπορούσε να αποφευχθεί εξαιτίας των σχεδίων της επέκτασης του ΝΑΤΟ. «Θα επιμείνει ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είναι πρόθυμοι να διακινδυνεύσουν συνεχή βία και  οικονομική ύφεση σε όλο τον κόσμο μόνο και μόνο για να ταπεινώσουν τη Ρωσία και να περιορίσουν τη δύναμή της στη διεθνή τάξη».

Σε ό,τι αφορά στην εξέλιξη του πολέμου, η ερευνήτρια δεν βλέπει εντυπωσιακές αλλαγές. Θεωρεί ότι οι Ουκρανοί έχουν το πλεονέκτημα των εσωτερικών γραμμών ανεφοδιασμού και το δυτικό σύστημα έγγυρων πληροφοριών, που τους επιτρέπει να αποφεύγουν ή να αποτρέπουν επιθέσεις.

Αντίθετα, σύμφωνα με την ίδια, η Ρωσία υποφέρει από ένα δυσκίνητο σύστημα διοίκησης, που δεν επιτρέπει ευελιξία στο πεδίο της μάχης. Ωστόσο, θα ήταν μια «τεράστια πρόκληση» να απωθηθούν οι ρωσικές δυνάμεις εντελώς έξω από την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, την οποία έχει καταλάβει από το 2014, και των αυτονομιστικών περιοχών του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ. Η ειδικός σημειώνει ότι η Ρωσία έχει αεροπορική δύναμη και ευνοϊκές θέσεις στα ανατολικά.

Επίσης ο συσχετισμός δυνάμεων είναι με το μέρος της: 900.000 ενεργό στρατιωτικό προσωπικό και δύο εκατομμύρια έφεδρους. Αντίθετα, ολόκληρος ο μόνιμος στρατός της Ουκρανίας, που αποτελείται από στρατεύματα και εφέδρους εν ενεργεία υπηρεσίας, αριθμεί λιγότερους από 300.000. Οι ρωσικές δυνάμεις θα επεκταθούν ακόμη περισσότερο εάν ο Πούτιν κηρύξει μαζική επιστράτευση, αν και οι νεοσύλλεκτοι θα χρειαστούν χρόνο για να γίνουν ετοιμοπόλεμοι.

Ταυτόχρονα, μπορεί η Ουκρανία λαμβάνει όπλα που της δίνουν τη δυνατότητα να επιτίθενται σε άρματα μάχης και γραμμές ανεφοδιασμού (υψηλής ποιότητας πυρομαχικά, drones με συστήματα ραντάρ συλλογής πληροφοριών κλπ) αλλά η δυνατότητα επιβίωσης αυτού του εξοπλισμού είναι επίσης σημαντική: «Δεν είναι ξεκάθαρο αν έχουν αρκετά εξαρτήματα και δεξιότητες για να τα συντηρήσουν καθώς φθείρονται», λέει η Κονάγιεβα.

Από την πολιτική πλευρά, πάντως, δεν βλέπει κανένα πραγματικό κίνητρο για καμία πλευρά να συμβιβαστεί.

Η Μαριούπολη ως κύριο προπαγανδιστικό όπλο του Κρεμλίνου

Η Τρέισι Γκέρμαν, καθηγήτρια συγκρούσεων και ασφάλειας στο King’s College του Λονδίνου, λέει ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ μιας στρατιωτικής και μιας πολιτικής νίκης: Μπορεί κανείς να κερδίσει στα πεδία των μαχών αλλά όχι πολιτικά. «Και απέχουν πολύ (σσ. οι Ρώσοι) από το να κερδίσουν στρατιωτικά».

Για το λόγο αυτό, πιστεύει, οι Ρώσοι έχουν κάνει μεγάλο θόρυβο στο εσωτερικό για την «απελευθέρωση», όπως αναφέρουν, της Μαριούπολης, του στρατηγικού λιμανιού στην Αζοφική. Το σκεπτικό του Πούτιν για την εισβολή, σύμφωνα με την καθηγήτρια, ήταν να απελευθερώσει τους πολίτες από μια «γενοκτονία» από την κυβέρνηση και να τους επαναφέρει στη Μητέρα Ρωσία. Σίγουρα, ο έλεγχος αυτού του στρατηγικού λιμανιού θα περιόριζε τις βιομηχανικές και γεωργικές εξαγωγές της Ουκρανίας και θα βοηθούσε τη Ρωσία να δημιουργήσει μια χερσαία γέφυρα μεταξύ των αυτονομιστικών περιοχών και της Κριμαίας. Αποτελεί επίσης μια νίκη προπαγάνδας.

Ένα άλλο πρόσχημα για τον πόλεμο ήταν να «απο-ναζιστοποιηθεί» η Ουκρανία και στην πόλη υπήρχε σημαντική δράση και παρουσία του νεοναζιστικού τάγματος «Αζόφ», που συμπεριλαμβάνεται στις ουκρανικές δυνάμεις.

Ωστόσο, η πόλη έχει καταστραφεί κατά 90% και, σύμφωνα με την καθηγήτρια, χιλιάδες άμαχοι έχουν χάσει τη ζωή τους. Πάνω από τα τρία τέταρτα των 450.000 κατοίκων έχουν τραπεί σε φυγή. Όσοι παραμένουν δίνουν μια μάχη επιβίωσης καθώς δυσκολεύονται να βρουν τροφή, νερό, θέρμανση και ηλεκτρισμό. «Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι οι Ρώσοι ήθελαν να φτιάξουν ένα μεγάλο τραγούδι και να χορέψουν για κάτι», σημειώνει με νόημα η Γκέρμαν.

Η ίδια θεωρεί ότι ο Πούτιν θα καταφέρει να «κολλήσει» στην εξουσία, ακόμη και όταν οι κυρώσεις αρχίζουν να «δαγκώνουν» σε λίγους μήνες, ακόμη και αν καλέσει σε μια μη δημοφιλή μαζική στρατιωτική κινητοποίηση για να αυξήσει τις δυνάμεις που εξαντλούνται στην Ουκρανία. Ο Πούτιν, σημειώνει η καθηγήτρια, έχει περικυκλωθεί από πιστούς που τον φοβούνται και ταυτόχρονα αποδέχονται τις απειλές τόσο για τον ίδιο ως ηγέτη όσο και για το καθεστώς ευρύτερα. Αποδέχονται την πεποίθησή του ότι μια δαιμονική Δύση θέλει να διαλύσει τη χώρα, κάτι που καθιστά απίθανο ένα πραξικόπημα στο παλάτι. «Νομίζω ότι ο Πούτιν γνωρίζει, αν κοιτάξετε πίσω στη ρωσική ιστορία, ότι υπάρχει μακρά ιστορία ηγετών που πεθαίνουν στην εξουσία».

«Το Κρεμλίνο δεν θα συμβιβαστεί»

Για τον Mathieu Boulege, επικεφαλής ερευνητή στη «δεξαμενή σκέψης» Chatham House, με έδρα το Λονδίνο, «ο Πούτιν δεν θα παραδεχτεί την ήττα». «Το Κρεμλίνο δεν θα συμβιβαστεί. Ξεχάστε την κατάληψη του Κιέβου. Ισοπεδώσαμε τη Μαριούπολη, έχουμε απελευθερώσει τα περισσότερα μέρη του Ντονμπάς. Ίσως ανακοινώσουν μια “δημοκρατία” με κέντρο την Χερσώνα, την πόλη – κλειδί για τον χερσαίο έλεγχο της Κριμαίας, στον νότο, που έχει καταληφθεί από τους Ρώσους ήδη από τον Μάρτιο.

Προχωρώντας, προβλέπει έναν πόλεμο φθοράς που θα διαρκέσει «όσο ο Πούτιν είναι στη θέση του». Ο Boulege επισημαίνει ότι είναι πολλά που δεν ξέρουμε για τον Ρώσο Πρόεδρο, τι σκέφτεται και πόσο μακριά είναι διατεθειμένος να φτάσει. Θέτει επίσης το ζήτημα της κατάστασης της υγείας του. «Είναι 70 ετών», λέει ο Boulege και προσθέτει: «Μπορεί να υπάρχει κάτι που δεν γνωρίζουμε για την ψυχική ή σωματική του υγεία. Πρόκειται για την ύβρη ενός ανθρώπου που θέλει να έχει μια κληρονομιά. Και τυχαίνει να είναι στην Ουκρανία».

Θα κατέφευγε στα πυρηνικά; «Σε ό,τι με αφορά, πιστεύω είναι καταστροφικός αλλά όχι αυτοκτονικός», λέει ο Boulege. «Εκτός κι αν αποδειχθεί το αντίθετο. Όλα τα σενάρια είναι στο τραπέζι».