«Γίνεται πόλεμος έξω από την πόρτα μου» λέει το νέο αγγλόφωνο τραγούδι του Πάνου Μπίρμπα που μιλάει για την αστεγία. Ιδιαίτερη ατμόσφαιρα στη μουσική, προσεγμένη παραγωγή κι ένα βίντεο που υπηρετεί τον σκοπό του τραγουδιού: Να μιλήσει για την αστεγία «ένα πρόβλημα έχει γίνει πλέον μάστιγα, καθώς συνιστά μια από τις πιο ακραίες μορφές φτωχοποίησης. Οι άστεγοι, που συνδυαστικά βιώνουν και κοινωνικό αποκλεισμό, πέφτουν πολύ συχνά θύματα βίας και στιγματισμού. Είναι αναγκαίο σήμερα να ληφθούν πολύ στοχευμένα μέτρα και να ενεργοποιηθούν ολοκληρωμένες πολιτικές, ώστε το φαινόμενο αυτό να εξαλειφθεί» όπως λέει ο καλλιτέχνης στο tvxs.gr

Τι ήταν αυτό που σε έκανε να ρίξεις τον φακό σου στην αστεγία;

Η στέγαση αποτελεί ένα από τα βασικότερα και θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Η αστεγία ή η νέο-αστεγία, όπως καλείται σήμερα, αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα του σύγχρονου δυτικού κόσμου. Στην Ευρώπη κοντά στο 1.000.000 άνθρωποι κάθε βράδυ κοιμούνται στους δρόμους. Το συγκεκριμένο πρόβλημα έχει γίνει πλέον μάστιγα, καθώς συνιστά μια από τις πιο ακραίες μορφές φτωχοποίησης. Οι άστεγοι, που συνδυαστικά βιώνουν και κοινωνικό αποκλεισμό, πέφτουν πολύ συχνά θύματα βίας και στιγματισμού.

Το συγκεκριμένο φαινόμενο εντάθηκε λόγω και της πανδημίας του COVID -19 αφού η κοινωνική απομόνωση άφησε ακόμα περισσότερο στο περιθώριο τους άστεγους, χωρίς καμία πρόσβαση, στις περισσότερες των περιπτώσεων, σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Είναι αναγκαίο σήμερα να ληφθούν πολύ στοχευμένα μέτρα και να ενεργοποιηθούν ολοκληρωμένες πολιτικές, ώστε το φαινόμενο αυτό να εξαλειφθεί.

Είπες ότι αναφέρεσαι και σε ανθρώπους που μπορεί να έχουν στέγη αλλά νιώθουν άστεγοι ζώντας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Θέλεις να μας το εξηγήσεις;

H έννοια «σπίτι» έχει για εμένα διττή έννοια. Έχει την ουσιαστική της έννοια· είναι η στέγη που μας προστατεύει και συμβάλει στην καλή ζωή και στην υγεία μας. Είναι κάθε μέρος όπου μπορείς να είσαι ο εαυτός σου και να ζεις με αγάπη και ασφάλεια πλάι στα αγαπημένα σου πρόσωπα. Είναι η ρίζα που σε συνδέει με τον τόπο σου. Πολλές φορές ο ίδιος ο τόπος μπορεί να είναι το σπίτι.

Έχει όμως και τη συμβολική της έννοια, που δεν είναι άλλη από το μεγάλο σπίτι το οποίο οφείλουμε να δημιουργήσουμε όλοι εμείς και να στεγάσουμε εκεί όλους εκείνους που έχουν ανάγκη και να το κάνουμε αυτό με αλληλεγγύη και αγάπη.

Ίσως λόγω όλων αυτών που συμβαίνουν σήμερα γύρω μας αλλά και λόγω της μακρόχρονης εργασίας μου με τους πρόσφυγες, έχω πάψει πλέον να πιστεύω ότι η ασφαλής ζωή που νομίζουμε πως ζούμε είναι κάτι κεκτημένο και βέβαιο. Η αλήθεια είναι ότι μάλλον είναι τυχαίο γεγονός το ποιος θα γίνει ο επόμενος άστεγος, ο επόμενος πρόσφυγας ή το επόμενο θύμα πολέμου. Για αυτόν τον λόγο πιστεύω ότι οι ζωές όλων μας βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Προσωπικά δεν νιώθω ότι «έχω σπίτι» ζώντας έναν νέο πόλεμο στην Ευρώπη, δεν νιώθω ότι «έχω σπίτι» όταν τα παιδιά αντί να πάνε στο σχολείο πάνε στα καταφύγια, δεν νιώθω ότι «έχω σπίτι» όταν δεν μπορώ να πληρώσω το ενοίκιο και το ρεύμα μου, δεν νιώθω ότι «έχω σπίτι» όταν το δημόσιο νοσοκομείο και το δημόσιο σχολείο έχει καταρρεύσει, δεν νιώθω ότι «έχω σπίτι» όταν στις θάλασσες μας πνίγεται καθημερινά ο Ξένος και ο Άλλος.

Ας βοηθήσουμε όσους έχουν ανάγκη μήπως καταφέρουμε τελικά να σώσουμε τις ζωές και «το σπίτι μας».

Πως θα περιέγραφες την κοινωνική κατάσταση σήμερα;

Θεωρώ ότι η σημερινή κοινωνία βιώνει κάτι αληθινά εξωπραγματικό. Βασικά, πιστεύω ότι σήμερα, πιο πολύ από ποτέ, βιώνουμε μια τρομερά συμπυκνωμένη χρονικά κρίση, η οποία οδηγεί σε τεράστιες κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές και πολιτισμικές αναταραχές. Τα τελευταία αυτά χρόνια, από το ξέσπασμα της πανδημίας και έπειτα, ενδεχομένως να αποτελούν ένα ιστορικό ορόσημο, μία κρίσιμη μετάβαση και ο φόβος μου είναι ότι θα καταλήξουμε σε μια μονίμως μονωμένη συναισθηματικά, κοινωνικά και πολιτικά κοινωνία. Κ

άτι σαν ένα μόνιμο άτυπο συναισθηματικό lockdown και το διακύβευμα για μένα είναι το πώς οι σύγχρονες κοινωνίες θα αντιδράσουν, αλλά και το εάν πλέον θα υπάρχει το περιθώριο για πολιτική και κοινωνική δράση και ποιος τελικά θα είναι εκείνος που θα έχει την πρωτοβουλία. Οι δρώντες, δηλαδή, θα είναι οι άνθρωποι, τα κινήματα ή αποκλειστικά οι κυβερνώντες και τα κέντρα εξουσίας;

Μέσα σε όλα τα προηγούμενα ήρθε να προστεθεί και ο πόλεμος στην πόρτα της Ευρώπης, χωρίς η Δύση, κατά την άποψή μου, να φαίνεται ιδιαίτερα πρόθυμη να τον σταματήσει. Ίσως, για άλλη μια φορά, έχει να κερδίσει πολύ περισσότερα από όσα έχει να χάσει μέσα από αυτόν τον πόλεμο.

Ζούμε σίγουρα μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές έπειτα από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και σε αυτό τον «πόλεμο του Πούτιν», όπως οι δυτικοί τον ονομάζουν, οφείλουμε όλοι να σταθούμε αλληλέγγυοι δίπλα στον Ουκρανικό λαό, όπως και σε κάθε άλλο λαό που βιώνει σήμερα τη φρίκη του πολέμου οπουδήποτε αλλού σε αυτόν τον πλανήτη.

Όταν όμως όλο αυτό τελειώσει, νομίζω ότι οι κοινωνίες πρέπει να στραφούν και να κοιτάξουν βαθιά στις ρίζες τους. Γιατί πίσω από αυτό το τοπίο, που σήμερα σχηματίζεται σε ολόκληρο τον πλανήτη, κρύβεται για άλλη μια φορά το τέρας ενός αυταρχικότερου καπιταλισμού και μια επερχόμενη οικονομική κρίση, η οποία ως αποτέλεσμα θα έχει μια μη διαχειρίσιμη έκρηξη ανισοτήτων.

Η επόμενη μέρα θα αποτελέσει σίγουρα ένα πολύ σύνθετο πεδίο πολιτικής, κοινωνικής και υπαρξιακής διαμάχης.

Πόσο την εκφράζει το σύγχρονο τραγούδι;

Το σύγχρονο τραγούδι, πέραν από ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις, δεν θεωρώ ότι εκφράζει ή θίγει κάτι από την κοινωνική κατάσταση που περιγράφεται παραπάνω. Τουλάχιστον το σύγχρονο τραγούδι που προωθείται συστηματικά από τα μεγάλα μέσα παγκοσμίως.

Το σύγχρονο τραγούδι, δυστυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι απολύτως ευθυγραμμισμένο με την ηθική και κοινωνική κατάπτωση των σημερινών κοινωνιών. Το τραγούδι και οι τέχνες οφείλουν σήμερα ίσως περισσότερο απο ποτέ να λάβουν δράση, καθώς βιώνουμε μια μακροχρόνια σκοτεινή και βαλτώδη κατάσταση και η δουλειά της τέχνης ίσως δεν είναι να αλλάξει τον κόσμο, σίγουρα όμως οφείλει να ανάβει μικρές φωτιές και να δίνει έναυσμα για σκέψη και αλλαγή.

Γιατί αγγλικός στίχος;

Μια ζωή άκουγα ως επί το πλείστον ξένη μουσική, οπότε έχω επηρεαστεί βαθύτατα από την αγγλική γλώσσα και τους στίχους της. Είναι ο δικός μου κώδικας επικοινωνίας. Αν είχα ή αν κάποια στιγμή έχω να πω κάτι στην ελληνική γλώσσα θα το κάνω με χαρά. Θαυμάζω πολύ την ελληνική ποίηση και στιχουργία, αλλά ίσως να μην έχει έρθει ακόμα η κατάλληλη στιγμή.

Πόσο ενδιαφέρει τα ραδιόφωνα ένα καλογραμμένο τραγουδι για την αστεγία, τους πρόσφυγες, την οικονομική κρίση, τα αδιέξοδα;

Στα σημερινά ραδιόφωνα, στα συστημικά τουλάχιστον, ένα τέτοιο τραγούδι δεν έχει καμία θέση και σίγουρα δεν τα ενδιαφέρει. Τα σημερινά ραδιόφωνα λειτουργούν αποκλειστικά με playlist 40-50 τραγουδιών. Δοκιμασμένες και εύκολες συνταγές.

Από την μια το καταλαβαίνω γιατί όλοι πρέπει να ζήσουν με κάποιον τρόπο, από την άλλη αναρωτιέμαι αν καταλαβαίνουν ότι με αυτόν τον τρόπο αυτοκαταργούνται και απομακρύνονται από την ουσία του παλιού καλού ραδιοφώνου, του οποίου η δουλειά ήταν να ανακαλύπτει και να μεταφέρει στον κόσμο ό,τι νέο υπάρχει.

Ευτυχώς βέβαια δεν είναι όλα τα ραδιόφωνα έτσι, αλλά το βασικότερο είναι πως υπάρχουν τόσοι πολλοί τρόποι να ανακαλύψεις την μουσική στις μέρες μας που αν έχεις τέτοια διάθεση μπορείς να ανακαλύπτεις καθημερινά κάθε νέο τραγούδι ή μουσική τάση.

Tα επόμενα σου σχέδια;

Η μουσική βρίσκεται έντονα μέσα στα επόμενα μου σχέδια. Γράφω τα νέα μου τραγούδια, τα οποία σιγά σιγά θα ολοκληρώσω και θα τα κάνω το νέο μου άλμπουμ. Κάποια από αυτά πιθανότατα θα έχω και την χαρά να αποστείλω σε μια ταινία αγγλικής παραγωγής μαζί με άλλα μουσικά θέματα τα οποία έχω γράψει για τη συγκεκριμένη ταινία.