Στις 2 Δεκεμβρίου του 2020 ο Σομαλός, Μοχάμαντ Άμπιντ Χάνατ, από μία κίνηση που έκανε από  ένστικτο επιβίωσης και η οποία έσωσε 33 ζωές, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των ανθρώπων που βρίσκονταν μέσα στην βάρκα, καταδικάστηκε για διακίνηση προσφύγων σε 142 χρόνια φυλάκισης. Όταν τους εγκατάλειψε ο διακινητής στη μέση της θάλασσας πήρε στα χέρια του το τιμόνι και την τύχη 33 ανθρώπων. Τα κατάφερε, αλλά σήμερα βρίσκεται στις φυλακές της Χίου. Παρόμοια είναι και η ιστορία των δύο Αφγανών, του Ζαχάρι Αμίρ και του Ρασούλι Ακίφ, οι οποίοι κατηγορούνται ως συγκυβερνήτες σε σκάφος που διακινούσε πρόσφυγες. Οι ποινές τους είναι 50 χρόνια φυλάκισης ο καθένας για διακίνηση. 

Ads

Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιος Κούλογλου ξεκίνησε μία Διεθνή Πρωτοβουλία με το όνομα «Μία δίκαιη δίκη για τον Μοχάμαντ» με στόχο τη διάδοση της υπόθεσης και τη δικαίωση του Σομαλού πρόσφυγα, αλλά και των Ζαχάρι Αμίρ και Ρασούλι Ακίφ. Ο Στέλιος Κούλογλου μαζί με την Ιρλανδή ευρωβουλευτή Clare Daly επισκέφθηκαν από κοντά τους τρεις πρόσφυγες στις φυλακές της Χίου και ενημερώθηκαν για τις υποθέσεις τους και την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. 

Το Tvxs.gr, ακολούθησε την επίσκεψη των δύο ευρωβουλευτών, άκουσε και κατέγραψε τις ιστορίες των Μοχάμαντ Άμπιντ Χάνατ, Ζαχάρι Αμίρ και Ρασούλι Ακίφ, όπως τους τις εξιστόρησαν οι ίδιοι μέσα από τη φυλακή.

Η ιστορία του Μοχάμαντ και το ταξίδι προς την Ελλάδα 

Ads

Ο Μοχάμαντ Άμπιντ Χάνατ γεννήθηκε το 1993 (28 ετών) στην Μοκαντίσου της Σομαλίας και σε μικρή ηλικία έχασε τον πατέρα του. Έτσι, η μητέρα του προσπαθούσε να μεγαλώσει τον ίδιο και τις δύο του αδερφές σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Τότε, εξαιτίας μίας παράδοσης, την μητέρα του έπρεπε να την αποκαταστήσει ο θείος του. Εκείνη δεν ήθελε και τελικά Μοχάμαντ πήγε να ζήσει με τον θείο του, πήγε σε κλειστό σχολείο και έχασε επικοινωνία με την μητέρα του και τις δύο αδελφές του. Για τη μία ξέρει απλά ότι έχει παντρευτεί, ωστόσο δεν έχει καθόλου επικοινωνία μαζί τους. Ο Μοχάμαντ μας είπε πως έζησε αναγκαστηκά με τον θείο του, ο οποίος ήταν αρχηγός σε παραστρατιωτική οργάνωση που συνεργαζόταν με την κυβέρνηση. Ήθελε να παντρευτεί μία κοπέλα, όπως είπε, με την οποία ήταν ερωτευμένος, αλλά ο θείος του δεν την ενέκρινε και τον πίεσε να παντρευτεί κάποια άλλη.

Έτσι επικράτησε η γνώμη του θείου του και ο Μοχάμαντ παντρεύτηκε την πρώτη του σύζυγο υποχρεωτικά και έκαναν ένα παιδί. Όμως παράλληλα παντρεύτηκε και εκείνη που αγαπούσε και έκανε 3 παιδιά, ένα αγόρι και δύο κορίτσια. Όπως μας είπε οι άντρες στη χώρα του επιτρέπεται να έχουν μέχρι και τέσσερις συζύγους. Ο θείος του έμαθε για τον δεύτερο γάμο, θύμωσε με την ανυπακοή του και τον έστειλε για αρκετό καιρό σε ένα μέρος σαν φυλακή που, όπως μας εξήγησε, πάνε τους «καταραμένους».

Μόλις βγήκε αποφάσισε να διαφύγει με την δεύτερη σύζυγο. Τότε η παραστρατιωτική οργάνωση του θείου του άρχισε να τον κυνηγάει. Παράλληλα, οι τρομοκράτες της Αλ Σαμπάμπ επειδή νόμιζαν ότι δουλεύει για τον θείο του, άρα και για την κυβέρνηση, κατάφεραν να τον βρουν με πολύ λίγες πληροφορίες και να τον πυροβολήσουν στο πόδι. Δείχνοντας το τραύμα στο πόδι του από τη σφαίρα των τζιχαντιστών, ο Μοχάμαντ εξήγησε πως ήταν κυνηγημένος και από τις δύο πλευρές.

Τον Ιανουάριο του 2020 πήγε στην Τουρκία με αεροπλάνο, βοηθώντας έναν φίλο του και τελικά προσπάθησε να μείνει εκεί. Πήρε μία κάρτα προσωρινής παραμονής που όμως ουσιαστικά δεν του προσέφερε καμία ασφάλεια και έτσι αφού έμεινε 10 μήνες αποτυγχάνοντας να βρει δουλειά και με τον φόβο ότι θα τον βρει ο θείος του, λόγω των επαφών που είχε με την κυβέρνηση της Σομαλίας, ξεκίνησε να έρθει στην Ελλάδα. Όπως είπε «με παρακίνησε ο φόβος ότι θα με βρει ο θείος μου και το γεγονός ότι ήθελα μία σταθερή ζωή για την οικογένεια μου».

Φοβούμενος λοιπόν για τη ζωή του και ψάχνοντας μία πιο σταθερή ζωή για την οικογένειά του, προσπάθησε να έρθει στην Ελλάδα, πληρώνοντας 450 δολάρια στους διακινητές για να τον περάσουν απέναντι. Ο Μοχάμαντ άρχισε να αφηγείται το ταξίδι με ιδιαίτερη ένταση. Όπως είπε, ξεκίνησε η βάρκα, η οποία αν και μικρή μετέφερε 33 άτομα, ενώ εκείνος καθόταν δίπλα στον οδηγό. Ο διακινητής οδήγησε την βάρκα 4 – 5 ώρες και έπειτα άρχισε να δείχνει ανήσυχος, όπως είπε ο Μοχάμαντ, σαν να μην πήγαινε κάτι καλά. Τότε ήρθε μία δεύτερη βάρκα στην οποία πήδηξε μέσα ο οδηγός, λέγοντας στον Μοχάμαντ: «Πηγαίνετε προς το φως».

Ο Μοχάμαντ, ενστικτωδώς, έπιασε το τιμόνι και προσπάθησε να οδηγήσει. Στην βάρκα επικρατούσε πανικός, διότι δεν έβλεπαν και δεν ήξεραν τί να κάνουν. Η θάλασσα είχε αρχίσει να φουσκώνει και τα κύματα χτυπούσαν τη βάρκα. Ο ίδιος και αρκετοί από τους υπόλοιπους 33 ανθρώπους δεν ήξεραν κολύμπι, δεν είχαν ξαναδεί θάλασσα και δεν είχαν σωσίβιο. Λίγη ώρα μετά, η μηχανή σταμάτησε να λειτουργεί. Ο Μοχάμαντ μαζί με κάποιους άλλους προσπάθησαν να την φτιάξουν, αλλά μάταια. Η βάρκα άρχιζε να γεμίζει νερά. Κάλεσαν 11 φορές το Λιμενικό της Τουρκίας. Οι λιμενικοί έφτασαν, όπως λέει ο Μοχάμαντ, και απλά τους έριξαν φως με τους φακούς στα μάτια και τους άφησαν εκεί, δημιουργώντας κύμα, για να τους κατευθύνουν προς την ελληνική ακτοφυλακή.

Όταν ήρθε η ελληνική ακτοφυλακή τους έριξε ένα σκοινί. Ο Μοχάμαντ αυτόματα το έδεσε στην βάρκα, με αποτέλεσμα να υποθέσουν ότι ήταν ο αρχηγός, ο διακινητής, αφού κρατούσε και το τιμόνι. Όπως είπε και ο ίδιος «δεν είχα στο μυαλό μου ότι κάνω κάτι παράνομο, γιατί σκεφτόμουν πώς θα επιβιώσω, δεν σκέφτηκα ότι ήταν ρίσκο, γιατί δεν ήξερα από πριν ότι θα χρειαστεί να οδηγήσω».

Στο δικαστήριο, η εισαγγελέας της Μυτιλήνης, όπως είπε ο Μοχάμαντ, δεν του έδωσε χρόνο να υπερασπιστεί τον εαυτό του, παρά μόνο ελάχιστα λεπτά και δεν μπόρεσε να εξηγήσει ολόκληρη τη θέση του. Επιπλέον, στο δικαστήριο εμφανίστηκαν 8 μάρτυρες από τη βάρκα που επιβεβαίωναν πως ο Μοχάμαντ Άμπιντ Χάνατ ήταν ένας από αυτούς και ότι μάλιστα, εάν δεν έκανε τις κινήσεις που έκανε, πιθανότατα, να μην ζούσαν. Από τους 8 μόνο οι 2 κατάφεραν να καταθέσουν στο δικαστήριο.

Έτσι, ο Μοχάμαντ καταδικάστηκε σε 142 χρόνια φυλάκισης επειδή ένας λιμενικός τον υπέδειξε ως καπετάνιο της βάρκας και διακινητή, ενώ παράλληλα, ο ίδος άνδρας του λιμενικού κατέθεσε ότι είδαν τους Τούρκους λιμενικούς που απλά κοίταξαν τους πρόσφυγες και τους έσπρωξαν προς το μέρος τους. Ο Μοχάμαντ έκλεισε την εξιστόρηση του λέγοντας: «Νιώθω αδικημένος γιατί ενώ άλλοι που ήρθαμε μαζί, παίρνουν άδειες παραμονής, εγώ βρίσκομαι σε μία φυλακή μαζί με δολοφόνους και διακινητές, ενώ το μόνο έγκλημα που έκανα ήταν να σώσω ζωές».

Η ιστορία των Ζ. Αμίρ και Ρ. Ακίφ – «Προσπαθώ να καταλάβω γιατί είμαστε στη φυλακή!»

Παρόμοια υπόθεση είναι και αυτοί των δύο Αφγανών του Ζαχάρι Αμίρ και του Ρασούλι Ακίφ, οι οποίοι κατηγορούνται ότι ήταν συγκυβερνήτες σε βάρκα που διακινούσε πρόσφυγες. Η ποινή τους είναι 50 χρόνια φυλάκισης για τον καθένα. Το Tvxs.gr είχε την ευκαιρία να μιλήσει και με τους δύο, οι οποίοι περιέγραψαν την ζωή τους και το ταξίδι τους προς την χώρα μας.

Οι δυο άντρες κατάγονται από το Αφγανιστάν, ο ένας από την πόλη Φαράχ και ο άλλος από την Τακχάρ. Ο Ζαχάρι Αμίρ, όπως μας είπε, ήταν παντρεμένος, αλλά ο πατέρας της συζύγου του δεν τον ήθελε. Επιπλέον, οι Ταλιμπάν ήθελαν να σκοτώσουν τη γυναίκα του επειδή ήταν παντρεμένη ξανά. Έτσι, έφυγαν μαζί με την σύζυγό του για το Ιράν, όπου κα έμειναν για ένα χρόνο και μετά πήγαν μαζί με τον γιο τους στην Τουρκία για δέκα μέρες, πριν τελικά επιβιβαστούν στην βάρκα για την Ελλάδα.

Μέχρι να συναντηθούν στην ίδια βάρκα με τον Ζαχάρι Αμίρ, ο Ρασούλι Ακίφ, όπως μας εξιστόρησε, είχε χάσει τον πατέρα του, καθώς τον είχαν σκοτώσει οι Ταλιμπάν. Ο Ρασούλι σπούδαζε για κάποια χρόνια, αλλά η αδερφή του τον προέτρεψε να πάει στον στρατό, γιατί φοβόντουσαν ότι θα τον σκότωναν οι Ταλιμπάν, αν ερχόντουσαν στο σπίτι τους. Εκείνος πήγε για δύο χρόνια στον στρατό. Γυρίζοντας όμως σπίτι, οι Ταλιμπάν επέστρεψαν και τον απείλησαν ότι θα τον σκοτώσουν. Τότε πλήρωσε 950 δολάρια σε έναν οδηγό να τον πάει με τα πόδια μέχρι την Τουρκία. Περπατούσαν για μήνες, όπως είπε, μέχρι να φτάσουν.

Ο Ζαχάρι Αμίρ και ο Ρασούλι Ακίφ ήρθαν στην Ελλάδα την περίοδο της έντασης με την Τουρκία στον Έβρο, δηλαδή τον Μάρτιο του 2020. Εκείνη την περίοδο, φεύγει από την Τουρκία η βάρκα τους, μέσα στην οποία βρίσκονταν 20 – 25 άτομα. Όπως είπε ο Ζαχάρι Αμίρ, ο διακινητής οδήγησε μόνο για περίπου ένα χιλιόμετρο και μετά γύρισε κολυμπώντας στην ακτή και τους άφησε να οδηγούν εναλλάξ. Άλλος 10 λεπτά, άλλος 15λεπτά κ.ο.κ .

Ο Ρασούλιν Ακίφ δεν μπορούσε να οδηγήσει, γιατί παίρνει χάπια που του έχει δώσει η ψυχολόγος, για να μπορεί να κοιμηθεί. Όταν έφτασαν στα ελληνικά σύνορα, ήταν η σειρά Ζαχάρι Αμίρ να οδηγήσει. Αλλά δεν ήξερε να σταματήσει την βάρκα, με αποτέλεσμα οι λιμενικοί να θεωρήσουν ότι εκτός από καπετάνιος ήταν και ανυπάκουος στην εντολή τους να σταματήσουν. Ο Ζαχάρι Αμίρ, σύμφωνα με τον Ρασούλι Ακίφ, ξυλοκοπήθηκε από τους λιμενικούς, γιατί υποτίθεται ότι δεν υπάκουσε εκούσια.

Οι δύο Αφγανοί συνελήφθησαν από το λιμενικό με την κατηγορία του συγκυβερνήτη σε διακίνηση. Για τον Ρασούλι Ακίφ ένας λιμενικός κατέθεσε ότι έκοψε το σκοινί που τους είχε δέσει το λιμενικό πάνω στην βάρκα, ενώ πάνω του δεν βρέθηκε ούτε μαχαίρι, ούτε κάτι άλλο ενοχοποιητικό. Ο Ζαχάρι Αμίρ, βρισκόταν μέσα στην βάρκα μαζί με την έγκυο σύζυγο του και το παιδί του. Το παιδί που γεννήθηκε, όπως μας είπε ιδιαίτερα ταραγμένος, το είδε πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2020 στο δικαστήριο, ενώ με την σύζυγο του δεν έχει επικοινωνία, καθόλου, εδώ και 6 μήνες περίπου. Απλά γνωρίζει ότι βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη.

Και σε αυτή την υπόθεση, όπως στην περίπτωση του Μοχάμεντ Άμπιντ Χάνατ, στο δικαστήριο είχαν πολύ λίγα λεπτά να δώσουν την δική τους εκδοχή. Ο Ρασούλι Ακίφ είπε χαρακτηριστικά: «Προσπαθώ να καταλάβω τι κάνουμε εδώ στην φυλακή! “Τι κάνουμε εδώ;”, σκέφτομαι συνεχώς. Δεν κάναμε κανένα έγκλημα, δεν είμαστε ένοχοι, για μία καλύτερη ζωή ήρθαμε στην Ευρώπη».

Επιπλέον, ο Ρασούλι τόνισε πως μέσα στην φυλακή, ειδικά στις αρχές, οι παλαιότεροι φυλακισμένοι βιαιοπραγούσαν εναντίον του και τον έβαζαν να κάνει τις δουλειές τους.

Ο δικηγόρος τους στο Tvxs.gr

Ο Αλέξανδρος Γεωργούλης και ο Δημήτρης Χούλης είναι οι δικηγόροι και των δύο υποθέσεων. Ο κ. Γεωργούλης  μίλησε στο tvxs.gr για τις δύο αυτές υποθέσεις, για τους λόγους που επιβάλλονται αυτές οι ποινές και το πρόβλημα με τις δίκες αυτών τον υποθέσεων.

Ποιος ήταν ο λόγος που αναλάβατε τις υποθέσεις και πόσος χρόνος σας δόθηκε για την προετοιμασία της υπεράσπισης;

Γενικά ασχολούμαστε σε ένα βαθμό με παρόμοιες υποθέσεις και προσπαθούμε να αναδείξουμε το πρόβλημα της ποινικοποίησης των αιτούντων άσυλο. Είχαμε αρκετό χρόνο να προετοιμάσουμε την υπερασπιστική γραμμή, καθώς επρόκειτο για απευθείας διορισμό μας από τους ενδιαφερόμενους και όχι για αυτεπάγγελτο διορισμό που δίνεται η δικογραφία λίγο πριν την ημέρα της δικασίμου. Ωστόσο παρ’ όλη την προετοιμασία και τους μάρτυρες που βρήκαμε και φέραμε στο ακροατήριο, δόθηκε η δυνατότητα μόνο σε 2 από τους 8 να καταθέσουν. Εντούτοις καταφέραμε δυστυχώς μόνο να αναγνωριστεί η ελαφρυντική περίσταση του προτέρου εντίμου βίου (χάρη στο ποινικό μητρώο από την χώρα του κατηγορουμένου, το οποίο προσκομίσαμε) και έτσι δεν καταδικάσθηκε σε ισόβια κάθειρξη. Ωστόσο, οι περισσότεροι κατηγορούμενοι δεν έχουν καν αυτήν την ευκαιρία να συγκεντρώσουν βοηθητικά για αυτούς έγγραφα διότι τους διορίζουν αυτεπαγγέλτως έναν συνήγορο υπεράσπισης λίγα λεπτά πριν την συζήτηση της υπόθεσης.

Πόσο χρόνο έλαβαν οι κατηγορούμενοι για να δώσουν την εκδοχή τους για το τι συνέβη; Δώστε μας μια εικόνα της διαδικασίας της δικής.

Μόλις 5-10 λεπτά διαρκεί η απολογία του εκάστοτε κατηγορουμένου και φυσικά στόχος είναι να ακουστεί, αν ακούμπησε ο κατηγορούμενος το τιμόνι, χωρίς να δοθεί η παραμικρή σημασία στις επιμέρους συνθήκες (συνθήκες που τους ανάγκασαν, υφιστάμενος κίνδυνος, ενέργειες που έκανε να ενημερώσει τις αρχές κ.λπ.). Η ψαύση του τιμονιού σημαίνει αυτομάτως και αποδοχή της ιδιότητας του διακινητή.

Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο σκοπός της κυβέρνησης ή των αρχών, αν θέλετε, για τις συλλήψεις και τις τόσο μεγάλες ποινές και κατηγορίες που επιβάλλουν στους κατηγορούμενους;

Ο σκοπός είναι ο παραδειγματισμός (όπως και με τις άσχημες συνθήκες διαβίωσης κ.λπ.) προκειμένου να αποτραπούν άλλοι υπήκοοι τρίτων χωρών να περνούν στα ελληνικά εδάφη. Το πρόβλημα είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι φυλακίζονται, αμέσως μόλις φτάνουν στην ελληνική επικράτεια και έτσι δεν επιτυγχάνεται ο ανωτέρω σκοπός καθώς δε γίνεται γνωστό αυτό το γεγονός. Άλλωστε άνθρωποι που ρισκάρουν να πνιγούν για να σωθούν από τους κινδύνους με τους οποίους έρχονται αντιμέτωποι στην πατρίδα τους, δε φοβούνται την ποινικοποίηση την οποία άλλωστε δεν γνωρίζουν.

Ποια είναι η εκτίμηση σας για την πορεία των δύο δικών; Είστε αισιόδοξος;

Για τον Μοχάμεντ είμαστε αισιόδοξοι. Θεωρούμε ότι το δικαστήριο θα αναγνωρίσει την προσπάθεια που έκανε να σώσει τις ζωές των λοιπών συνεπιβαινόντων του, το γεγονός ότι κάλεσε τις αρχές για βοήθεια και επομένως δεν επρόκειτο για διακινητή, το γεγονός ότι ο ίδιος ο υπουργός και ο μάρτυρας του λιμενικού δήλωσαν ότι η βάρκα ήταν ακυβέρνητη και σπρώχτηκε στα χωρικά μας ύδατα από τουρκικό πλοιάριο και επομένως δεν μπορεί να καταδικαστεί για μια πράξη (οδήγηση) όταν η βάρκα πέρασε την οριογραμμή ακυβέρνητη σύμφωνα με τους μάρτυρες κατηγορίας, υπεράσπισης αλλά και τον ίδιο τον Υπουργό και αντίστοιχα θα του επιδικασθεί η ανάλογη και βάσει την αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου ποινή.