Την ώρα που οι συνομήλικές της, διαβάζουν, ερωτεύονται, βγαίνουν βόλτες με τους φίλους τους, η Parwana Amiri, η 17χρονη ακτιβίστρια, ζει πίσω από το τείχος των 3 μέτρων που σήκωσε η κυβέρνηση στο στρατόπεδο προσφύγων της Ριτσώνας και μετατρέπει τις πληγές της σε δημιουργία και ακτιβιστική δράση. Εκείνη έγραψε το σύνθημα Build Schools, Not Walls, πάνω στο τείχος αυτό.  Η δεκαεφτάχρονη Αφγανή  βρέθηκε το 2019 στην Λέσβο με την οκταμελή οικογένεια της, την κυνηγημένη από τους Ταλιμπάν. Με την συγκλονιστική της πένα, τη δίψα για ζωή και ελευθερία και την αστείρευτη ενέργειά της, κατάφερε μέσα σε δύο χρόνια να μεταφέρει με τον δικό της τρόπο σε όλο τον κόσμο το τι συμβαίνει στο κολαστήριο της Μόριας, να οργανώσει κινητοποιήσεις για το δικαίωμα των προσφύγων στο σχολείο, να συσπειρώσει τα κορίτσια και τις γυναίκες του camp, ώστε να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, να προστατεύσει γυναίκες και τρανσέξουαλ που δέχονταν καθημερινές επιθέσεις, να φτάσει η κραυγή αγωνίας μέσω των διεθνών δικτύων και των βιβλίων της, σε όλο τον κόσμο. 

” Το προσφυγικό δεν πρέπει ν αντιμετωπίζεται με μιλιταριστικό τρόπο, όπως συμβαίνει στα camps. Αν τα δικαιώματά μου και η δικαιοσύνη δεν αποδοθούν σε εμένα, γιατί λογαριάζομαι σαν ένας άνθρωπος χωρίς ταυτότητα, θα παλέψω εγώ γι αυτά” λέει μιλώντας στο tvxs.gr.
 

Ήρθαμε μονάχα για να αναπνεύσουμε έστω μία μέρα γαλήνια

«Η πένα μου δεν σπάει, τα σύνορα είναι που θα σπάσουν. Γράμματα στον κόσμο από την Μόρια». Αυτός είναι ο τίτλος του βιβλίου της που μεταφράστηκε στα ελληνικά και κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις  Ακυβέρνητες πολιτείες. 

Την ακούω στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής, γελαστή, πρόθυμη να μιλήσουμε για όλα. Δεν ήταν πάντα έτσι, όπως μου αφηγείται. Στα 15 της βρέθηκε  στην Μόρια, αφού είδε το σπίτι του παππού της να καίγεται από τους Ταλιμπάν και σύντομα κατάλαβε πως δεν έκαναν το μαρτυρικό ταξίδι για να έρθουν για διακοπές στην Ευρώπη. «Δεν ήρθαμε στην Ευρώπη για τα χρήματα ούτε για να γίνουμε Ευρωπαίοι πολίτες.  Ήρθαμε μονάχα για να αναπνεύσουμε έστω μία μέρα γαλήνια» λέει. Μόνο που παρά τα όσα έχει καταφέρει, η γαλήνη αυτή ακόμα αργεί, εξαιτίας της αδυσώπητης μεταναστευτικής πολιτικής της κυβέρνησης και της ΕΕ. 

«Δεν ήξερα ότι θα φύγουμε για πάντα, δεν μας το είπαν οι γονείς μου. Αγαπούσα το σχολείο ήθελα να πάω στο πανεπιστήμιο έκανα προετοιμασία».

Η Parwana βρήκε παρηγοριά στο γράψιμο. Ήταν ο μόνος τρόπος για να επικοινωνήσει με τους έξω, όπως μου λέει Δεν ήταν τόσο εύκολη υπόθεση αυτό στην Μόρια. «Την μέρα ήταν αδύνατο να γράψω. Περιμέναμε ατέλειωτες ώρες σε ατέλειωτες ουρές. Για να φάμε, να πλυθούμε, να πάμε τουαλέτα, να μας δει γιατρός. Το βράδυ, όταν ησύχαζε η ατμόσφαιρα και οι γονείς και τα αδέρφια μου είχαν ήδη κοιμηθεί, έγραφα. 

Τα μάτια σου με ενοχλούν 

Η δεκαπεντάχρονη τότε Parwana, δεν έστρεφε τον φακό στο προσωπικό της δράμα μόνο. «Ξεκίνησα γράφοντας για μια γυναίκα, που πουλούσε προϊόντα λαδιού για να σώσει τον άνδρα της.  Σε κάποια γράμματα μιλώ για μένα, για τις σκέψεις μου την αγωνία μου. Σε άλλα, γράφω για άλλους ανθρώπους για το τι έζησαν. Για τις ανυπέρβλητες δυσκολίες, για τα κορίτσια, για το θέμα των ταυτοτήτων. Γράφω για όλους, δίνω χώρο σε όλες τις εκφράσεις της ζωής μας στο στρατόπεδο».

Όσο τα γράμματά της αποκτούσαν όλο και περισσότερους αναγνώστες που έμπαιναν στο blog Welcome to Europe για να διαβάσουν νέα της, εκείνη εργαζόταν υπομονετικά στην κοινότητα των 13.000 προσφύγων του Hot Spot.

«Τα κορίτσια και οι γυναίκες, δεν μπορούσαμε να πάμε τουαλέτα τη νύχτα χωρίς συνοδεία από έναν άνδρα. Γινόντουσαν επιθέσεις. Ο κόσμος εκεί έξω δεν γνωρίζει πόσο αβάσταχτο είναι να είσαι γυναίκα η τρανς, σε έναν τέτοιο χώρο. Τα σώματά μας είναι εκτεθειμένα όλη την ώρα σε απειλητικά βλέμματα. Οι τρανς εκφοβίζονται. Γυναίκες που θέλουν να πάρουν διαζύγιο κακοποιούνται συνεχώς» λέει προσθέτοντας, ότι το κεφάλαιο στο οποίο μιλάει γι’αυτό το θέμα με τον τίτλο «Τhese eyes bother me» είναι το αγαπημένο της. 

«Οργάνωσα πολλές διαμαρτυρίες κι έτσι έγινα σιγά σιγά ακτιβίστρια και η ποιήτρια της κοινότητας. Η πατριαρχία είναι δεδομένη. Όλοι πιστεύουν ότι τα κορίτσια δεν πρέπει να κάνουν θόρυβο. Είδαν όμως ότι εργάζομαι για τα αιτήματά τους κι άρχισαν να με υποστηρίζουν. Σήμερα λένε ότι είναι περήφανοι και τυχεροί που με έχουν. Το κατέκτησα αυτό» λέει στο tvxs.gr η 17χρονη που κατάφερε να δημιουργήσει ακτιβιστική ομάδα στο camp, με το όνομα Team in Ritsona, η οποία αποτελείται κυρίως από νέα κορίτσια. 

«Ψάχνω λύσεις να αλλάξουν οι συνθήκες για τους πρόσφυγες. Να τους πω ότι οι κοινότητες εδώ μπορούν να ζήσουν αλλιώς να διεκδικήσουν δικαιώματα, να συμμετέχουν στην εκπαίδευση στη ζωή στην κανονική ζωή με τους άλλους ανθρώπους. Αυτός είναι ο πιο σημαντικός λόγος που λέω ότι η κοινότητα των προσφύγων δεν πρέπει να είναι αποκομμένη»

Νιώθω πιο γερασμένη από τις συμμαθήτριες μου

Η Παρβάνα διαβάζει πολύ. Θέλει να σπουδάσει φιλοσοφία και πολιτικές επιστήμες. Το πρωί ξυπνάει με όρεξη γιατί την περιμένει ο μοναδικός χρόνος ελευθερίας, το σχολείο. 

«Νιώθω ελευθερία στο σχολείο στην Χαλκίδα. Είναι οι μόνες ώρες που νιώθω φυσιολογική. Μιλάω με ανθρώπους, παίρνω από τους καθηγητές μου γνώση. Μετά επιστρέφω και νιώθω σαν να μπαίνει το πουλί στο κλουβί του. Σαν να επιστρέφω στην φυλακή. Και το χειρότερο είναι ότι δεν μπορώ να κάνω κάτι και αυτό είναι επώδυνο».

Πριν λίγες μέρες, οργάνωσε κινητοποίηση για να επιστρέψουν τα προσφυγόπουλα στα θρανία. «Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που μας είχε εκτός σχολείου για έναν χρόνο. Αυτό περιμένουμε. Σκέφτηκα: Μα είναι δυνατόν; Ούτε στην Ευρώπη δεν μπορώ να πάω σχολείο;». 

Την ρωτάω για τους συμμαθητές της: «Είναι καλές οι σχέσεις μας. Αισθάνομαι όμως μεγαλύτερη από όλους και όλες. Πιο γερασμένη… δεν μπορούν να διανοηθούν ούτε τι έχουμε περάσει, ούτε σε τι συνθήκες ζούμε».

Γιατί σήκωσαν τείχος; Έτσι κι αλλιώς φυλακισμένοι είμαστε

Μετά τα «Γράμματα στον κόσμο από την Μόρια» γράφει τα γράμματα από την Ριτσώνα. 

«Νόμιζα ότι μετά την Μόρια μόνο καλύτερη θα μπορούσε να είναι η ζωή μου. Αυτό δεν έγινε ποτέ. Δεν έχουμε δικαίωμα σε βασικά πράγματα όπως η μεταφορά. Η πιο κοντινή στάση λεωφορείου είναι στα δέκα λεπτά με το αυτοκίνητο, το πλησιέστερο σούπερ μάρκετ στα δέκα λεπτά με τα πόδια. Απορώ γιατί έχτισαν το τείχος, αφού είχαν φροντίσει μια χαρά για τη φυλακή μας. Δεν μπορείς να πας πουθενά!»

Η Parwana παραδέχεται ότι δεν υπάρχουν στην Ριτσώνα οι ατέλειωτες ουρές της Μόριας, αλλά…«στα σπιτάκια μένουμε πολλές οικογένειες μαζί και αυτό ήταν ένας εφιάλτης στην πανδημία. Κολλούσε ένας και μπαίναμε όλοι σε καραντίνα ή το μετέδιδε ταυτόχρονα σε πολλούς άλλους».

Θέλω να το διαβάσει η κοινωνία και οι πολιτικοί, αν και δεν ελπίζω να αλλάξουν κάτι
Ποιοι θέλει να είναι οι αποδέκτες των γραμμάτων της; «Θέλω να το διαβάσουν όλοι και  να σκεφτούν τι περνάμε. Πιο πολύ η κοινωνία. Μιλάω για παιδιά, νέους, γέρους, διαφορετικών εθνοτήτων. Θέλω να σπάσω τα σύνορα, να επικοινωνήσουμε»

Θέλει να φτάσει και στα χέρια των πολιτικών, ιδιαίτερα εκείνων που παίρνουν τις αποφάσεις για τη ζωή τους, όμως «…δεν έχω την ελπίδα πως θα μας νιώσουν και θα κάνουν κάτι. Θέλω να ακούσετε ότι είμαστε αληθινοί άνθρωποι με όνειρα ελπίδες… έτοιμοι να δημιουργήσουμε όχι, να είμαστε κλειδωμένοι στα τείχη.

Θέλω να δείτε πόσα μάτια μανάδων, βλέπουν τα παιδιά με συγκίνηση τα παιδιά να να φεύγουν για το σχολείο, τα πρωινά στη Ριτσώνα. Πόσα νέα παιδιά αγωνιούμε να φτιάξουμε ένα μέλλον που θα μας δώσει χαρά και ελπίδα». 

Όσο για το που ονειρεύεται να ζήσει … «… όπου μπορώ να είμαι ελεύθερη. Η αδερφή μου είναι στη Γερμανία. Είτε εκεί είτε εδώ… μόνο ελευθερία θέλω για να δημιουργήσω». 
 
Απόσπασμα από ποίημα της P. Amiri
 
Μπορώ να γίνω η γειτόνισσά σου;
Ή η φίλη που θα μιλάει μαζί σου;
Mπορείτε να δοκιμάσετε να μη μας βλέπετε ως αντικείμενα;
Mπορούμε να αφήσουμε πίσω τις σάπιες σκέψεις;
Να τις ανταλλάξουμε με ανθρώπινες νόρμες;
Mπορεί το παιδί μου να κρατήσει το χέρι του δικού σου παιδιού;