Στην Κύπρο, από τις συνομιλίες του Κρανς Μοντανά για το Κυπριακό (2017) που κατέρρευσαν με βασική υπαιτιότητα της ελληνοκυπριακής ηγεσίας, ένα χρονόμετρο άρχισε να μετρά αντίστροφα για την πολιτική και κοινωνική νομιμοποίηση του Προέδρου Αναστασιάδη και των βασικών στελεχών της 1ης και 2ης κυβέρνησής του.

Η συντριβή της κυβέρνησης Χριστόφια – «πρώτη φορά Αριστερά» για την Κύπρο- που προηγήθηκε ήταν παταγώδης. Η ήττα (2013) που σήμανε την έναρξη μιας ενοχικής αναδίπλωσης του ΑΚΕΛ αλλά και γενικά των δυνάμεων της προόδου, οφείλεται τόσο σε απίστευτες εξωτερικές πιέσεις από το 50χρονο σύστημα της ελληνοκυπριακής ελίτ σε συνεργασία με την τρόικα όσο και σε απεγνωσμένες προσπάθειες διατήρησης της εξουσίας (επιχείρηση επικοινωνιακής συγκάλυψης στην τραγωδία στο Μαρί). Το σκηνικό αυτό έστρωσε το αυτοκρατορικό χαλί για μια πρώτη νίκη χωρίς αντίπαλο για την Δεξιά και τον Αναστασιάδη. Η δεύτερη νίκη (2018) ήρθε, μεν, με απώλειες, αποστομωτικά, δε, ως προς τους κατηγόρους για τις μεγάλες πληγές που προκάλεσε (κούρεμα καταθέσεων, ιδιωτικοποίηση Συνεργατικής Τράπεζας, καταδίκη Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για διαφθορά κ.ά.).

Παράλληλα με την κυβερνητική πορεία, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της, η ελίτ συγκρότησε μεθοδικά το «σύστημα Αναστασιάδη»: ένα δίκτυο διαπλοκής με την Εκκλησία, τα media (που σχεδόν στο σύνολό τους συνδέονται με τον Πρόεδρο, με την οικογένεια ή με τον στενό περίγυρό του), τις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες καθώς και ένα σύμπλεγμα δικηγόρων και λογιστών που διευκόλυναν κάθε είδους αδιαφανή δραστηριότητα και συναλλαγή.

Το «σύστημα Αναστασιάδη» δεν παρέμεινε μόνο εντός Δημοκρατικού Συναγερμού (του κυβερνώντος κόμματος) αλλά, προκειμένου να εξασφαλίσει την ανοχή, μοίρασε την «πίτα» και σε παράγοντες άλλων κομματικών χώρων. Κορυφαία δραστηριότητα αυτού του συστήματος αποτέλεσε η πώληση διαβατηρίων σε μη Ευρωπαίους πολίτες με ανταλλάγματα πάνω και -κυρίως- κάτω απ’ το τραπέζι. Τα 6.6 δις € που επισήμως και διαχρονικά μπήκαν στα ταμεία του κράτους (ΑΕΠ Κύπρου: 25δις€) μέσω της εφαρμογής και στη συνέχεια του «ξεχειλώματος» του “Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος’’, φαίνεται ότι ήταν ένα μικρό μόνο τμήμα των ποσών που διακινήθηκαν στα πλαίσια αυτού του κυκλώματος.

Η πανδημία

Το 1ο και το 2ο κύμα της πανδημίας αντιμετωπίστηκε με σχετική επιτυχία από την κυβέρνηση Αναστασιάδη. Το καλοκαίρι του 2020 η Κύπρος υπερηφανευόταν δικαίως για τον χαρακτηρισμό της ως “ασφαλούς ταξιδιωτικού προορισμού”. Ακόμα και αυτή τη στιγμή, το 2ο κύμα έχει εν μέρει αποκρουστεί. Ωστόσο το μέγεθος των ελεύθερων περιοχών (5.370 τ.χλμ. – Ελλάδα: 132.049 τ.χλμ.) και ο επίσημος πληθυσμός της Κυπριακής Δημοκρατίας (880.000) δεν επιτρέπει εύκολες συγκρίσεις με άλλες χώρες.

Οι παλινωδίες μιας σκληρά δεξιάς και νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης φυσικά δεν έλειψαν: ο εκκλησιασμός επιτρεπόταν όταν τα θέατρα ήταν κλειστά. Tα malls, τα σύγχρονα τεμένη της κυπριακής κουλτούρας, άνοιξαν ενώ η εστίαση στέναζε με κατεβασμένα ρολά επί πολλούς μήνες. Η απαγόρευση κυκλοφορίας 9.00μμ-5.00πμ ίσχυε για όλους εκτός από τους 50.000 κυνηγούς που αποτελούν ένα πανίσχυρο (δεξιό) λόμπι. Ο ανθεκτικός κρατικός κορβανάς μοίρασε επιδόματα που πρόλαβαν σε μεγάλο βαθμό τις οξείες αντιδράσεις.

Αν και η οικονομική ύφεση αναμένεται να πλήξει την έωλη οικονομία του νησιού με πρωτόγνωρο τρόπο (πληθωρικός κατασκευαστικός κλάδος, real estate, τουρισμός δύο άκρων, εκτόξευση ενοικίων, κλείσιμο πολλών μικρών επιχειρήσεων εστίασης και λιανεμπορίου), η Κύπρος, λόγω του ευνοϊκού φορολογικού της πλαισίου, δεν παύει να συγκρατεί στο έδαφός της παγκόσμιους οικονομικούς κολοσσούς εκ των οποίων ορισμένοι την επιλέγουν και ως έδρα τους. Ωστόσο, η απολύτως προσωρινή αποφυγή της κατάρρευσης στον τομέα υγείας και οικονομίας δεν άρκεσε για να ανασχέσει το τσουνάμι απονομιμοποίησης που χτύπησε το σύστημα Αναστασιάδη.

Το έτος της αποχαλίνωσης

Αν και δεν μπορεί να εντοπιστεί το ακριβές momentum που απελευθέρωσε τα υπόγεια ρεύματα αντίδρασης τα οποία άρχισαν να κυλούν κάτω από τις πόλεις της Κύπρου, ωστόσο μέσα σε ένα χρόνο συνέβησαν πολλά που ερέθισαν τις κεραίες των πιο ευαισθητοποιημένων ομάδων της κοινωνίας.

• Τον Ιανουάριο του 2020, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου διεκδικεί την Οικία Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου-Εθνολογικό Μουσείο, ένα από τα ιστορικότερα μνημεία της οθωμανικής περιόδου της Κύπρου προκαλώντας έντονες και ποικίλες αντιδράσεις. Η κυβέρνηση -αν και τον φρενάρει- δεν τον «αδειάζει». Εν τω μεταξύ έχει ήδη αποκαλυφθεί ότι η Εκκλησία, διά του προκαθημένου της, έλαβε 300.000€ για να μεσολαβήσει για την παροχή διαβατηρίου σε καταζητούμενο Μαλαισιανό «επενδυτή».
• Τον Σεπτέμβρη του 2020, το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας ανακοινώνει πειθαρχική έρευνα σε βάρος του εκπαιδευτικού και ζωγράφου Γιώργου Γαβριήλ εξαιτίας των πινάκων του όπου κατακρίνει το σύστημα διαπλοκής, εμφανίζοντας πολλούς από τους πρωταγωνιστές του όπως ο Αναστασιάδης και ο Αρχιεπίσκοπος. Οι εκπαιδευτικοί, οι καλλιτέχνες και οι άνθρωποι του Πολιτισμού αντιδρούν προκαλώντας το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον και ο Υπουργός Παιδείας εκτίθεται πολιτικά.
• Τον Οκτώβριο του 2020 η μεγάλη βόμβα εκρήγνυται. Ο Πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Συλλούρης (2ο τη τάξει πολιτειακό αξίωμα με βάση το Κυπριακό Σύνταγμα), ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Χρήστος Τζιοβάννης, δικηγόροι, λογιστές και κτηματομεσίτες παγιδεύονται από δημοσιογράφους του Al Jazeera που υποδύονται τους εκπροσώπους κάποιου φανταστικού φυγόποινου Κινέζου επενδυτή (σημειώνεται ότι για την απόκτηση διαβατηρίου, απαιτείται μεταξύ άλλων λευκό ποινικό μητρώο). Οι κρυφές κάμερες τούς απαθανατίζουν να υπόσχονται παράνομη διαμεσολάβηση με το αζημίωτο. Και οι δύο πολιτικοί παραιτούνται μετά από διαδηλώσεις που για πρώτη φορά συγκεντρώνουν αξιόλογο αριθμό πολιτών.
• Στις 2.2.2021 ο Αναστασιάδης καλείται να καταθέσει στην επιτροπή διερεύνησης για το σκάνδαλο των διαβατηρίων καθώς το δικηγορικό του γραφείο, το οποίο ο ίδιος ισχυρίζεται ότι άφησε λόγω των προεδρικών του καθηκόντων, εμπλέκεται σε σωρεία ενδεχόμενων παράνομων πολιτογραφήσεων. Στο μεταξύ επανέρχεται στη δημοσιότητα το θέμα του τζετ που του δάνεισε επανειλημμένα Σαουδάραβας κροίσος για ιδιωτικές μετακινήσεις. Σε μια από αυτές, ο Πρόεδρος μετέβη οικογενειακώς στις Σεϋχέλλες για διακοπές. Ο Σαουδάραβας, όπως και 6 ακόμα μέλη της οικογένειάς του, είχε προηγουμένως λάβει διαβατήριο.
• Στις αρχές Ιανουαρίου του 2021, ο επί χρόνια διευθυντής της Καθημερινής Κύπρου, Ανδρέας Παράσχος, ισχυρίζεται ενυπόγραφα ότι ο Αναστασιάδης εκμυστηρεύτηκε στον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ότι σε ένα ταξίδι του στις Σεϋχέλλες, μετέφερε 300 εκατομμύρια ευρώ που προέρχονταν από τις πολιτογραφήσεις που διεκπεραίωνε το δικηγορικό γραφείο του. Το Προεδρικό παρεμβαίνει, ζητά από τον Παράσχο να ανακαλέσει. Η εφημερίδα ζητά συγγνώμη χωρίς την συναίνεσή του διευθυντή της με αποτέλεσμα αυτός να παραιτηθεί.
• Στις 31.1.2021 οι κάτοικοι της Παλιάς Λευκωσίας ξυπνούν από τους ήχους που προκαλεί η κατεδάφιση με μπουλντόζες τεσσάρων διατηρητέων κτιρίων πλησίον του νέου ανεγειρόμενου καθεδρικού ναού της Αρχιεπισκοπής Κύπρου. Επιστημονικά ινστιτούτα, κόμματα, επαγγελματικοί φορείς, ενώσεις πολιτών, εξεγείρονται. Ομάδα 62 ανθρώπων του Πολιτισμού, των Επιστημών και της Οικονομίας καταθέτουν στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ενυπόγραφη καταγγελία για σωρεία παραβιάσεων του Ποινικού και Κώδικα και της πολεοδομικής νομοθεσίας εκ μέρους προσωπικά του Αρχιεπισκόπου απαιτώντας την άμεση ποινική του δίωξη. Ο Αρχιεπίσκοπος ισχυρίζεται ότι τα κτίρια έπεσαν μόνα τους από την κακοκαιρία των ημερών και έναν ισχυρό σεισμό που καταγράφηκε εκείνες τις μέρες. Το πολιτικό θερμόμετρο αρχίζει πλέον να ανεβαίνει.
• Η πρώτη ανοιχτή διαμαρτυρία και διαδήλωση εναντίον όλης αυτής της εκτροπής καλείται για τις 15.2.2021 με κεντρικό σύνθημα «Ως δαμέ» («Ως εδώ»). Μια πανσπερμία μικρότερων και μεγαλύτερων οργανώσεων, από αντιφασιστικές ομάδες και την Θύρα 9 (οργανωμένοι οπαδοί του συλλόγου της Ομόνοιας) μέχρι αντιρατσιστικές και διακοινοτικές πρωτοβουλίες συγκεντρώνουν μερικές εκατοντάδες κόσμου στο κέντρο της Λευκωσίας. Η Αστυνομία Κύπρου, για πρώτη φορά ίσως από το 1974, παρατάσσει το σύνολο των «αντιοχλαγωγικών δυνάμεών» της με πλήρη εξάρτυση (τα αντίστοιχα ΜΑΤ της Κύπρου), ενισχύοντάς τες με ένα τεθωρακισμένο όχημα ρίψης νερού, τύπου «Αίαντας». Την προηγούμενη η Αστυνομία έχει προειδοποιήσει επίσημα ότι θα καταστείλει όποια απόπειρα διαδήλωσης επικαλούμενη την γενική απαγόρευση συνωστισμού. Οι διαδηλωτές αψηφούν την απαγόρευση και συγκεντρώνονται απολύτως ειρηνικά. Η αντίδραση της αστυνομίας είναι λυσσαλέα ενάντια σε μια σχετικά μικρή συγκέντρωση που δεν έχει λάβει, ωστόσο, σοβαρά μέτρα περιφρούρησης και υποστήριξης (γιατροί, δικηγόροι) καθώς ίσως το χαλαρό συντονιστικό κέντρο δεν περιμένει όσα θα ακολουθήσουν. Δεκάδες οι συλλήψεις ειρηνικών διαδηλωτών, πολλοί τραυματισμοί εκ των οποίων ένας σοβαρός που προήλθε από κατά πρόσωπο και στοχευμένη ρίψη νερού από τον “Αίαντα” προς διαδηλώτρια. Οι ανώτεροι αστυνομικοί αρχίζουν να αλληλοκατηγορούνται ενώ οι ομάδες κρούσεις καταθέτουν την εξάρτυσή τους στο αρχηγείο της αστυνομίας σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την έλλειψη υπηρεσιακής και πολιτικής κάλυψης.
• Στις 20.2.2021 διοργανώνεται 2η διαδήλωση ως αντίδραση στην εξωφρενική αστυνομική βία που ασκήθηκε στην προηγούμενη. Περίπου 7.000 πολίτες από διάφορες πόλεις κατακλύζουν τους δρόμους της Λευκωσίας καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια να τηρηθούν τα υγειονομικά μέτρα. Ένα πλήθος συνολικά 10.000 πολιτών εντός και παραλλήλως της πρωτόγνωρης πορείας διαμαρτυρίας ενάντια στην διαφθορά, την καταστολή και τον τορπιλισμό της προσέγγισης με τους Τουρκοκυπρίους, δημιουργεί ένα ανεπανάληπτο ιστορικό προηγούμενο. Η οργάνωση και η έκβαση της πορείας ήταν υποδειγματική από όλες τις απόψεις. Να σημειωθεί ότι αντίστοιχης πολιτικής κατεύθυνσης και ανάλογου όγκου διαδήλωση δεν έχει πραγματοποιηθεί ξανά στην Κύπρο εκτός από την πρόσφατη διαδήλωση 10.000 Τουρκοκυπρίων στην κατεχόμενη Λευκωσία κατά των διχοτομικών σχεδίων της Άγκυρας (10.11.2020). Ωστόσο, η συνάντηση ετερόκλητων συλλογικοτήτων και χωρίς καμία επίσημη συμμετοχή εκ μέρους πολιτικών κομμάτων είναι ιστορική όχι μόνο από άποψη όγκου αλλά κυρίως για το σπαργανώδες ακόμα κίνημα την γέννηση του οποίου σηματοδοτεί.

Η πολιτική ανθρωπογεωγραφία

Η συγκολλητική ουσία των διαφόρων ομάδων του νέου κινήματος αναλύεται στα χαρακτηριστικά μιας τυπικά ακομμάτιστης και ειρηνικής, πλην μαχητικής εκδήλωσης οργής προς ένα σύμπλεγμα πολιτικών και κοινωνικών παθογενειών. Αν και τυπικά έχει συγκροτηθεί ένα οριζόντιο συντονιστικό δράσης, ουσιαστικά ο έλεγχος που άσκησε πάνω στις δύο πρώτες εκδηλώσεις του “Ως δαμέ’’ ήταν χαλαρός. Τα αιτήματα, ακόμα και τα πιο «αντιθεσμικά» (όπως η αλλαγή του μοντέλου αντιμετώπισης της πανδημίας) περιστρέφονται γύρω από το σύνθημα “παραιτηθείτε”. Ωστόσο, όπως θα φανεί και παρακάτω, ελλείψει συγκροτημένου συλλογικού υποκειμένου που να μετουσιώσει ενδεχόμενες εξελίξεις στην πολιτική κορυφή (π.χ. πρόωρες προεδρικές εκλογές) σε εναλλακτική πρόταση και πρόγραμμα, το αίτημα “παραιτηθείτε” θέτει το κίνημα προ κρίσιμων ερωτημάτων για την επόμενη μέρα.

Ως προς την ανθρωπογεωγραφία του “Ως δαμέ’’, τα δεδομένα θυμίζουν έντονα τους “Αγανακτισμένους” στην Ελλάδα την περίοδο 2011-2012. Ο μέσος όρος ηλικίας κυμαίνεται γύρω στα 30-40. Στην Κύπρο οι φοιτητικές κινητοποιήσεις είναι ανύπαρκτες, οπότε, αυτό το ηλικιακό δεδομένο έχει μεγάλη σημασία για την αποκρυπτογράφηση των αιτημάτων μιας μεγάλης μερίδας ανθρώπων που κατεβαίνουν στο δρόμο. Πολλοί και πολλές είναι εργαζόμενοι/ες στις επιχειρήσεις του νησιού, κάτοχοι μεταπτυχιακών και διδακτορικών από πανεπιστήμια της Ελλάδας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αμερικής.

Αρκετοί είναι όσοι επέστρεψαν για να απολαύσουν την αρκετά υψηλή ποιότητα ζωής της Κύπρου, που διατηρείτο ακόμα και μετά το κούρεμα του 2013.

Πολλοί και πολλές είναι αυτοί που τους έχει παραχωρηθεί ένα από τα αυτοκίνητα των γονιών τους ή είναι ήδη ιδιοκτήτες σπιτιού με την βοήθεια ή παραχώρηση της πατρικής οικογένειας ή με δάνειο. Δεν είναι λίγοι ωστόσο και αυτοί που παρά την μορφωτική τους σκευή και την επαγγελματική τους επιτυχία δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στην συνεχή αύξηση ενοικίων που έχει προκαλέσει η ακατάσχετη εξάπλωση του real estate. Σύντομα, οι «Οδυσσείς» που επέστρεφαν φορτωμένοι γνώση και διεθνείς αναφορές αντιλήφθηκαν ότι «κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο του Αναστασιάδη». Υπ’ αυτή την έννοια, σε επίπεδο πολιτικού προτάγματος, το κυπριακό ριζοσπαστικό κίνημα θα μπορούσε να συγκριθεί με την ταξική βάση του γαλλικού Μάη του 1968.

Στις τάξεις αυτών των κοινωνικών στρωμάτων που ορθώνουν ανάστημα, μπορεί να εντοπιστούν πολλές επί μέρους ταυτότητες:

• Η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα -αρκετά οργανωμένη τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο- στηρίζει εξ αρχής.
• Άτομα και συλλογικότητες που έχουν συναντηθεί σε οικολογικούς αγώνες για την διάσωση των εναπομεινάντων προστατευόμενων θυλάκων του νησιού (π.χ. το κίνημα “Save Akamas’’, για την διάσωση της προστατευόμενης χερσονήσου του Ακάμα από τη δόμηση), επίσης συναντήθηκαν ξανά υπό μια νέα ομπρέλα.
• Μέλη του ΑΚΕΛ και της νεολαίας του (ΕΔΟΝ) καθώς και των Οικολόγων (κοινοβουλευτικό κόμμα) συμμετείχαν κατά βούληση.
• Η ιδιότυπης πολιτικής ιδιοσυγκρασίας μαχητικές αντιφασιστικές ομάδες της Κύπρου βρέθηκαν στην προμετωπίδα της τελευταίας πορείας επιδιώκοντας να συνδέσουν την ανάγκη σύγκρουσης με την κυβέρνηση με αιτήματα όπως η υγεία και τα ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες.
• Υπάρχουν ακόμα και άτομα ή ομάδες που αντιστρατεύονται το lockdown θεωρώντας το μέσο καταστολής και προτάσσουν την ατομική και κοινωνική συνείδηση και αυτενέργεια. Διαχωρίζουν σε κάθε περίπτωση τη θέση τους από “ψεκασμένες’’ θεωρίες και στάσεις, χωρίς ωστόσο να αποφύγουν να δώσουν λαβή στα συστημικά media να κατηγορήσουν το κίνημα εν συνόλω ως “αντι-lockdown” και ανεύθυνο.
• Οι οργανωμένοι οπαδοί της Θύρας 9 (Ομόνοια) που μέχρι πρότινος ελέγχονταν πλήρως από το ΑΚΕΛ, έχουν πλέον διαχωρίσει τη θέση τους και διεκδίκησαν την αυτονομία τους. Στην τελευταία διαδήλωση συγκρότησαν ένα τεράστιο μπλοκ περιφρούρησης και οπισθοφυλακής της πορείας φωνάζοντας αντιφασιστικά και αντιιμπεριαλιστικά συνθήματα. Αν αποτολμούσαμε μία σύγκριση με την Ελλάδα, τότε ίσως να συγκρίναμε τη Θύρα 9 με τις οργανωμένες αντιφασιστικές ομάδες των οργανωμένων οπαδών της ΑΕΚ.
• Οι περισσότεροι/ες από τις παραπάνω ομάδες διατηρούν έναν ισχυρό προσανατολισμό επαναπροσέγγισης με την τουρκοκυπριακή κοινότητα και διατηρούν επαφές με αντίστοιχες συλλογικότητας «από την άλλη πλευρά».

Η παραπάνω σκιαγράφηση παραμένει εμπειρική, τόσο λόγω της πολύ πρόσφατης ιστορίας του κινήματος όσο και ελλείψει μελετών ή ερευνών που να τεκμηριώνουν τα παραπάνω. Ωστόσο η πρώτη αυτή χαρτογράφηση έχει και μια ακόμα σημασία. Την ώρα που το “Ως δαμέ’’ παρέτασσε στη Λευκωσία 10.000 δημοκρατικούς, προοδευτικούς, αριστερούς και αντιφασίστες, την ίδια ώρα, στην Λεμεσό το κίνημα κατά του 5G, του εμβολιασμού κτλ. που πριν από λίγους μήνες, με τη συνδρομή οπαδικών στοιχείων των ομάδων της πόλης είχε προκαλέσει τα πιο σοβαρά επεισόδια που έζησε ποτέ η Κύπρος εκτός γηπέδων, πραγματοποιούσε την δική του σαφώς διαχωρισμένη πορεία.

Η κρίση πολιτικής εκπροσώπησης

Το πιο ενδιαφέρον αλλά και κρίσιμο ζητούμενο είναι η πολιτική έκφραση αυτού του πολυσυλλεκτικού κινήματος στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές (30.5.2021). Σημειώνεται ότι οι βουλευτικές εκλογές στην Κύπρο δεν βγάζουν αρχηγό κυβέρνησης – Πρόεδρο της Δημοκρατίας- αλλά καθορίζουν αποκλειστικά την σύσταση της Βουλής των Αντιπροσώπων, του νομοθετικού σώματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Κάποιοι/ες, έχοντας φτάσει διαβάζοντας μέχρι εδώ, ενδεχομένως να έχουν αναρωτηθεί: «που είναι το Κυπριακό σε όλα αυτά;». Μία εύλογη ερώτηση για τους Έλληνες αλλά ένα υποκριτικό και ύπουλο δίλημμα για το άρτι γεννηθέν κυπριακό κίνημα. Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να ξεκαθαριστεί ότι αυτό που στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει να αντιμετωπίζουμε μονολιθικά ως «Κυπριακό Πρόβλημα», στην Κύπρο ανέκαθεν αντιμετωπιζόταν από πολύ διαφορετικές σκοπιές. Ειδικά τώρα που η κυβέρνηση Αναστασιάδη έχει καταστήσει σαφές ότι εγκαταλείπει την σταθερή εθνική γραμμή της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας υπέρ της λύσης των δύο κρατών με διάφορες παραλλαγές (π.χ. δύο κυρίαρχα κράτη, τύποις συνομοσπονδία, χαλαρή ομοσπονδία κ.ά.).

Το Κυπριακό όπως το αντιλαμβάνεται και το διαχειρίζεται η ελληνοκυπριακή ελίτ, για τους ανθρώπους που συνασπίζονται στις τάξεις του “Ως δαμέ’’ αποτελεί 2η ή και 3η προτεραιότητα. Άλλωστε, το Κυπριακό είναι ακριβώς αυτό το πρόβλημα που το νέο κίνημα αποφάσισε να αντιπαλέψει: η διαπλοκή και η διαφθορά που για 46 χρόνια αδρανοποίησε την όποια προοπτική λύσης με σκοπό να διατηρηθούν τα προνόμια της ελληνοκυπριακής ελίτ τα – αν εξαιρέσουμε το διάλειμμα της κυβέρνησης Χριστόφια- ενισχύονταν σταθερά.

Το αναπόφευκτο ζήτημα που σύντομα θα κληθεί να αντιμετωπίσει το “Ως δαμέ’’ είναι η πολιτική του εκπροσώπηση. Όσο και αν επιμείνει στον ακομμάτιστο χαρακτήρα του, οι πολίτες που συμμετέχουν θα αναζητήσουν την πιο συγγενή πολιτική δύναμη που να μπορεί να εκφράσει τα αιτήματά τους. Ειδικά σε αυτές τις ιστορικές βουλευτικές εκλογές που χαρακτηρίζονται ως «κάλπες οργής» απέναντι στα παραδοσιακά κόμματα. Οι κατηγορίες σε βάρος εν ενεργεία κορυφαίων στελεχών ενός τουλάχιστον από τα δύο ισχυρότερα κόμματα για σεξουαλική κακοποίηση σε βάρος πολιτών, έρχονται να φουντώσουν ακόμα περισσότερο την σε βάρος τους αγανάκτηση.

Οι προηγούμενες βουλευτικές εκλογές (2016) κατέταξαν τα κόμματα ως εξής:
 

 
 
Η μείωση των ποσοστών και των τεσσάρων πρώτων κομμάτων σε σχέση με τις προ-προηγούμενες εκλογές (2011) καθώς και της αποχής, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές αναμένεται να αυξηθούν. Οι εκτιμήσεις αυτή τη στιγμή ανεβάζουν το ποσοστό της αποχής μέχρι και στο 50%.

Οι 10.000 άνθρωποι της 20.2.2021, είναι ένα μεγάλο τμήμα των απεγνωσμένων ψηφοφόρων των παραδοσιακών αριστερών σχηματισμών με πρώτο το ΑΚΕΛ το οποίο όμως εγκαταλείπουν μαζικά όχι μόνο μετά και τις πρόσφατες αποκαλύψεις για συμμετοχή βουλευτή του στο υπερσκάνδαλο των διαβατηρίων (βλ. παραπάνω) αλλά κυρίως λόγω της άνευρης και απαθούς αντιπολίτευσης προς την κυβέρνηση Αναστασιάδη σε όλα τα μέτωπα.

Αν και η νίκη του ΔΗΣΥ (το κόμμα του Αναστασιάδη) θεωρείται δεδομένη και μάλιστα με μεγάλη διαφορά από το ΑΚΕΛ, ωστόσο τα ποσοστά και των δύο αναμένεται να συρρικνωθούν περαιτέρω. Σχήματα με λιγότερο σαφή ή συγκεκαλυμμένο πολιτικό προσανατολισμό όπως οι Οικολόγοι αναμένεται να είναι οι πραγματικοί νικητές των επερχόμενων εκλογών καθώς προσελκύουν τους απογοητευμένους αριστερούς ψηφοφόρους παρά την προσήλωσή τους σε μη ρεαλιστικές και εν μέρει εθνικιστικές θέσεις τους σε σχέση με το Κυπριακό.

Πολλοί και πολλές είναι αυτοί που αναζητούν το κόμμα που θα μπλοκάρει την εκ νέου είσοδο του ΕΛΑΜ, του κυπριακού παραρτήματος της Χρυσής Αυγής, στην Βουλή των Αντιπροσώπων. Αυτή η τάση αναμένεται να δώσει επιπλέον ώθηση σε μικρότερα ή καινούρια σχήματα.

Από την άλλη, το μεγαλύτερο κόμμα του λεγόμενου «ενδιάμεσου χώρου» (κέντρο), το ΔΗΚΟ, δεν έχει την παραμικρή σχέση με το “Ως δαμέ’’. Η φημολογία για εμπλοκή του προέδρου του Νικόλα Παπαδόπουλου, επονομαζόμενου και «πρίγκιπα», γιου του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας Τάσσου Παπαδόπουλου, στο σκάνδαλο των διαβατηρίων αλλά και οι σταθερά εθνικιστικές του τοποθετήσεις, τον αποκόπτουν από τις στέρεα ριζοσπαστικές θέσεις που επωάζονται εντός του νέου κινήματος.

Παρά, λοιπόν την ολοκλήρωση του δυναμικού ιστορικού κύκλου των παραδοσιακών κομμάτων, τα πιο προωθημένα τμήματα της κυπριακής νεολαίας και των οικονομικά ενεργών δυνάμεων της Κύπρου βρίσκονται αντιμέτωπα με μια άνευ προηγουμένου κρίση πολιτικής εκπροσώπησης. Και ενώ, όταν το ίδιο συνέβη π.χ. στην Ελλάδα ή στην Ισπανία, ο μικρός ακόμα ΣΥΡΙΖΑ και οι νεαροί Podemos ανέλαβαν να φέρουν την προοδευτική φωνή αγανάκτησης στα κοινοβούλια των χωρών τους, δεν φαίνεται να συμβαίνει το ίδιο με την Κύπρο. Σημειώνεται ότι παρά το γεγονός ότι μέσα σε λίγους μήνες δημιουργήθηκαν πολλά νέα κόμματα, αυτά παραμένουν χώροι που ανακυκλώνουν το παλιό πολιτικό προσωπικό χωρίς να γίνονται πραγματικά εναλλακτικοί πόλοι έλξης. Οι σχετικές ενδείξεις προέρχονται και από πρόσφατο Twitter poll με 1100 συμμετέχοντες: 71% ψήφισε υπέρ της δημιουργίας ενός νέου εναλλακτικού Κινήματος, 4% δήλωσε ότι τα υφιστάμενα κόμματα αρκούν, ενώ 25% υποστήριξε την ανάγκη να αλλάξουν τα υφιστάμενα κόμματα.

Ελλείψει λοιπόν ενός συλλογικού υποκειμένου που θα συμπυκνώσει, θα οργανώσει και θα εκφράσει κεντρικά το αναδυόμενο κίνημα προοδευτικής αγανάκτησης, όλες οι εξελίξεις είναι ανοικτές. Το δε ξεκαθάρισμα των θέσεων όλων των πλευρών (Αναστασιάδης, Τατάρ, Άγκυρα, Αθήνα, Βρετανία και ΟΗΕ) σχετικά με τις επιδιώξεις τους στο Κυπριακό στην επικείμενη άτυπη πενταμερή σύνοδο και μία ρητή αποδοχή της “λύσης δύο κρατών” εκ μέρους του Αναστασιάδη, ενδέχεται να προκαλέσει νέα οριζόντια διαμάχη στο πολιτικό και κοινωνικό σκηνικό με άγνωστη, προς το παρόν, έκβαση.