Με αφομή το Μουντιάλ του Κατάρ που θα ξεκινήσει στις 20 Νοεμβρίου, το Tvxs.gr παρουσιάζει ένα μεγάλο αφιέρωμα με όλες τις διοργανώσεις και όσα συνέβησαν σε αυτές, αθλητικά και πολιτικά, από το 1930 έως σήμερα…

Το μουντιάλ του 1978 χαρακτηρίστηκε και μουντιάλ της ντροπής. Κι όχι για λόγους αγωνιστικούς αλλά πολιτικούς. Διοργανώθηκε στην Αργεντινή της δικτατορίας του Βιδέλα, στη σκληρή χούντα των διώξεων, των βασανιστηρίων, των εκτελέσεων. Το μουντιάλ του 1978 ήταν ποτισμένο με αίμα. 

Αυτό δυστυχώς δεν εμπόδισε την FIFA να επιτρέψει στην Αργεντινή την διοργάνωση του μουντιάλ. Η ανάθεση είχε γίνει από το 1966, 12 χρόνια πριν από την πραγματοποίηση των αγώνων. Μεξικό και Αργεντινή ήταν υποψήφιες για το Μουντιάλ του 1978. Επειδή, ωστόσο, το Μεξικό ανέλαβε το μουντιάλ του 1970, αυτό του 1978 πήγε στην Αργεντινή χωρίς να υπάρχει άλλη υποψηφιότητα. 

Το 1976 ο Βιδέλα επέβαλε με στρατιωτικό πραξικόπημα στην εξουσία του με την στήριξη της CIA και του Κίσινγκερ. Δυο χρόνια αργότερα το μουντιάλ θα έδινε την ευκαιρία στο καθεστώς της χούντας να ξεπλυθεί μέσα από την διεθνή ανοχή απέναντί του. Όπως κάποτε ο Μουσολίνι, έτσι τώρα και ο Βιδέλα ήθελε να χρησιμοποιήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο ως όργανο προπαγάνδας.

Φυσικά ξέσπασαν αντιδράσεις κυρίως από τις ευρωπαϊκές χώρες που πίεζαν τον πρόεδρο της FIFA, Ζοάο Χαβελάνζε, να πάρει την διοργάνωση από την Αργεντινή και να την δώσει στη Βραζιλία. Πολλές χώρες μάλιστα απειλούσαν να μποϊκοτάρουν την διοργάνωση. Αντιδράσεις υπήρξαν και εντός χώρας. Το 1976, η ένοπλη αριστερή οργάνωση Μοντονέρος δολοφόνησαν τον στρατηγό Ακτίς διευθυντή της οργανωτικής επιτροπής του Μουντιάλ. Ωστόσο, η FIFA στήριξε μέχρι τέλος την ανάληψη του Μουντιάλ από την Αργεντινή ενώ άσκησε πιέσεις και στις ευρωπαϊκές ομοσπονδίες για να συμμετάσχουν όλες οι χώρες στο Κύπελλο. 

Διαβάστε τα υπόλοιπα μέρη του αφιερώματος του Tvxs.gr για την ιστορία του Μουντιάλ:

• Παγκόσμιο Κύπελλο 1974: Ιπτάμενοι Ολλανδοί αλλά στο τέλος… κερδίζουν οι Γερμανοί
• Παγκόσμιο Κύπελλο 1970: Ο «πόλεμος του ποδοσφαίρου» και ο «αγώνας του αιώνα»
• Παγκόσμιο Κύπελλο 1966: Ένας τελικός, τρία αμφισβητούμενα γκολ
• Παγκόσμιο Κύπελλο 1962: Το Κύπελλο της μεγάλης σφαγής
• Παγκόσμιο Κύπελλο 1958: Κυρίες και κύριοι ο Πελέ!
• Παγκόσμιο Κύπελλο 1954: Το «θαύμα» της Βέρνης
• Παγκόσμιο Κύπελλο 1950: Όταν έκλαψε η Βραζιλία
• Παγκόσμιο Κύπελλο 1938: Ένα γκολ πριν τον πόλεμο
• Παγκόσμιο Κύπελλο 1934: Το βρόμικο Μουντιάλ του Μουσολίνι
• Η γέννηση του Μουντιάλ

Λίγο πριν την έναρξη του Μουντιάλ η χούντα προχώρησε σε σκληρή καταστολή των αντιστασιακών. Θύματα υπήρξαν και ποδοσφαιριστές και μέλη των οικογενειών τους. Από την εθνική ομάδα της Αργεντινής, μόνο ο αρχηγός της ομάδας Χόρχε Καρασκόσα αρνήθηκε να παίξει στο μουντιάλ της χώρας του, λέγοντας ότι δεν μπορεί να ασχολείται με το ποδόσφαιρο την ώρα που η Αργεντινή ματώνει. Από την Ευρώπη μόλις ένας παίκτης αρνήθηκε να ταξιδέψει στην Αργεντινή, ο Πάουλ Μπράιτνερ, παγκόσμιος πρωταθλητής με τη Δυτική Γερμανία, τέσσερα χρόνια πριν και γνωστός για τις αριστερές του πεποιθήσεις. 

Κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ λίγοι από τους πρωταγωνιστές ύψωσαν το ανάστημά τους. Οι παίκτες της εθνικής Ολλανδίας είχαν πει πως αν κερδίσουν το Κύπελλο θα αρνηθούν να τους το απονείμει ο Βιδέλα ενώ οι παίκτες της εθνικής Σουηδίας κατέβηκαν σε μια από τις πορείες των Μητέρων της Πλατείας των Μαΐων και στη συνέχεια μίλησαν στον ευρωπαϊκό τύπο για τα όσα είδαν και άκουσαν στην Αργεντινή. Δυστυχώς όμως οι περισσότεροι αθλητές με τις δηλώσεις και τη στάση τους είτε κάλυψαν τη Χούντα, είτε έμειναν μόνο στα ποδοσφαιρικά δρώμενα. 

Η διαμαρτυρία μέσα στα γήπεδα της Αργεντινής όμως ήταν μόνιμη αν και σιωπηρή. Το προσωπικό του γηπέδου έβαφε τα λευκά δοκάρια των τερμάτων με μια μαύρη γραμμή, σαν μαύρο περιβραχιόνιο, ένδειξη πένθους. Όταν τους ρώτησαν από την οργανωτική επιτροπή γιατί το έκαναν απάντησαν ότι έτσι γίνεται στις διοργανώσεις του Μουντιάλ. 

Στα προκριματικά υπήρξε τριψήφιος αριθμός χωρών. Ωστόσο, αρκετές χώρες αποσύρθηκαν και τελικά ο αριθμός τους ήταν διψήφιος. Στο Μουντιάλ του 1978 επέστρεψαν η Γαλλία, η Ισπανία και η Ουγγαρία. Η Αγγλία αποκλείστηκε, το ίδιο και οι Γιουγκοσλαβία, Σοβιετική Ένωση, Ουρουγουάη αλλά και η πρωταθλήτρια Ευρώπης, Τσεχοσλοβακία. Η Ελλάδα έμεινε για μια ακόμη φορά εκτός τελικής φάσης. 

Το σύστημα διεξαγωγής δεν άλλαξε από το 1974 και τη φάση των ομίλων ακολουθούσαν και πάλι δυο όμιλοι. Ήταν η πρώτη διοργάνωση στην οποία εισήχθη η διαδικασία των πέναλτι – αντικατέστησε το στρίψιμο του νομίσματος – μετά την παράταση αν και δεν χρειάστηκε.

Ο δρόμος για τον τελικό 

Από τον πρώτο όμιλο πέρασε πρώτη η επιθετικογενής ομάδα της Ιταλίας και δεύτερη η διοργανώτρια Αργεντινή που – χάρη στην διαιτησία – πέρασε νικηφόρα την Γαλλία. Η διοργανώτρια ήταν, ωστόσο, μια δυνατή ομάδα. Εκτός έμεινε και η Ουγγαρία. Από τον δεύτερο όμιλο, πέρασαν η Πολωνία και η Δυτική Γερμανία ενώ εκτός τουρνουά έμειναν η Τυνησία και το Μεξικό. 

Από τον τρίτο όμιλο, πέρασαν η Αυστρία και η Βραζιλία ενώ αποκλείστηκαν Ισπανία και Σουηδία. Τέλος από τον τέταρτο όμιλο η Ολλανδία, χωρίς τον Γιόχαν Κρόιφ, δυσκολεύτηκε και πέρασε δεύτερη με το Περού να περνά πρώτο και καλύτερο. Εκτός έμειναν Σκωτία και Ιράν. 

Στην δεύτερη φάση των ομίλων, στον πρώτο όμιλο η Ολλανδία άφησε πίσω της Ιταλία, Δυτική Γερμανία και Αυστρία και πήρε το εισιτήριο για τον τελικό θέλοντας να σηκώσει το Κύπελλο κάτι που δεν μπόρεσε να κάνει τέσσερα χρόνια πριν. 

Στον δεύτερο όμιλο, αγωνίστηκαν Βραζιλία, Αργεντινή, Περού και Πολωνία. Αργεντινή και Βραζιλία ξεκίνησαν με νίκη ενάντια σε Πολωνία και Περού αντίστοιχα. Στον μεταξύ τους αγώνα θα κρινόταν σε μεγάλο βαθμό η πρόκριση. Το παιχνίδι ήταν σκληρό και τελικά έληξε 0-0 χωρίς να λύσει τις διαφορές στον όμιλο. Στην τελευταία αγωνιστική η Βραζιλία θα αντιμετώπιζε την Πολωνία και η Αργεντινή το Περού. 

Οι αγώνες όμως δεν άρχισαν την ίδια ώρα! Συγκεκριμένα πρώτα έγινε η αναμέτρηση Βραζιλίας – Πολωνίας και μετά ο αγώνας της Αργεντινής με το Περού κάτι που φυσικά ήταν παράφορη αδικία για την Βραζιλία. Το ίδιο είχε συμβεί πάντως και στο Μουντιάλ της Δυτικής Γερμανίας με την διοργανώτρια να είναι και πάλι η ευνοούμενη χώρα. Η Βραζιλία τελικά κέρδισε με 3-1 στην Πολωνία και η Αργεντινή γνώριζε ότι έπρεπε να κερδίσει με τέσσερα γκολ διαφορά. 

Τελικά κέρδισαν με έξι γκολ διαφορά. Οι Βραζιλιάνοι μίλησαν για δωροδοκία. Πριν τον αγώνα, ο Βιδέλα μαζί με τον Χένρι Κίσινγκερ επισκέφτηκαν τους ποδοσφαιριστές του Περού, για να τους «χαιρετήσουν», όπως είπαν στον Τύπο. Οι ποδοσφαιριστές του Περού είχαν πει τότε ότι ο Βιδέλα τους είχε μιλήσει για την «λατινοαμερικάνικη αδελφοσύνη».

Πάντως το 2012 ο πρώην γερουσιαστής του Περού, Τζενάρο Λεντέσμα κατήγγειλε ο Λεντέσμα, το Περού δέχτηκε να «δώσει» τον αγώνα και ως αντάλλαγμα ο Βιδέλα θα φυλάκιζε 13 περουβιανούς πολιτικούς που διαφωνούσαν με τον δικτάτορα του Περού Φρανσίσκο Μπερμούδες και βρίσκονταν εκείνη την περίοδο στην Αργεντινή.

Για την ιστορία στον μικρό τελικό, που διεξήχθη στο «Μονουμεντάλ» του Μπουένος Άιρες στις 24 Ιουνίου, η Βραζιλία νίκησε 2-1 την Ιταλία και κατέκτησε την τρίτη θέση. Τα γκολ σημείωσαν ο Κάουζιο για τη «Σκουάντρα Ατζούρα» (38’) και ο Νελίνιο (63′) και Ντιρσέου (70′) για τη «Σελεσάο».

Η «αλμπισελέστε» παγκόσμια πρωταθλήτρια 

Στον τελικό η διοργανώτρια Αργεντινή θα ερχόταν αντιμέτωπη με την Ολλανδία. Η Αργεντινή σκόραρε πρώτη στο 37’ και κράτησε το σκορ σχεδόν έως το τέλος τους αγώνα. Ωστόσο, οι Ολλανδοί που δεν ήθελαν να χάσουν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το τρόπαιο κατάφεραν να στείλουν το ματς στην παράταση, χάρη σε ένα γκολ του Νανίνγκα εννιά λεπτά πριν τη λήξη του αγώνα. Μάλιστα λίγα δευτερόλεπτα πριν σφυρίξει ο διαιτητής οι Ολλανδοί είχαν και δοκάρι. Στην παράταση, ωστόσο, οι Αργεντίνοι ξέσπασαν και κάνοντας το 3-1. Η «αλμπισελέστε» ήταν η παγκόσμια πρωταθλήτρια. 

Η απονομή του Κυπέλλου έγινε από τον δικτάτορα Χόρχε Βιδέλα και άλλους εκπροσώπους του καθεστώτος και γι’ αυτό η αποστολή της Ολλανδίας προτίμησε να μην παραστεί για να πάρει τα αργυρά μετάλλιά της. Έτσι στο γήπεδο ήταν μόνο η τροπαιούχος πια αργεντινή. 

Περίπου 1.500 μέτρα μακριά, στην ESMA, μια στρατιωτική σχολή, αντικαθεστωτικοί ήταν φυλακισμένοι και υπέμεναν φρικτά βασανιστήρια. Ήταν ένα από τα πολλά μέρη στα οποία εξαφανίστηκαν οι «αγνοούμενοι» της αργεντίνικης χούντας. Εκείνη ειδικά την ημέρα οι πολιτικοί κρατούμενοι εξαναγκάστηκαν να πανηγυρίσουν για το Κύπελλο. Ήταν υποχρεωμένοι να πανηγυρίσουν για να μην πεθάνουν. 

«Μας χρησιμοποίησαν για να σκεπάσουν τους 30.000 αγνοούμενους. Νιώθω εξαπατημένος και αναλαμβάνω την ευθύνη που μου αναλογεί. Ήμουν ένα μαλακισμένο που δεν έβλεπε πιο μακριά από την μπάλα», θα πει χρόνια αργότερα ο Ρικάρδο Βίγια, μέλος της πρωταθλήτριας ομάδας της Αργεντινής.