Η Νιγηρία, η πλουσιότερη οικονομία της Αφρικής, πάντα μαστιζόταν από τις κατηγορίες για διαφθορά, έλλειψη διαφάνειας και περιβαλλοντική ζημιά αναφορικά με το πετρέλαιο. Ποιος, όμως, κλέβει το πετρέλαιο της Νιγηρίας; Επιμέλεια: Μαρία Αγγελοπούλου

Ads

Η Νιγηρία είναι η 13η μεγαλύτερη εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο σύμφωνα με έκθεση του 2013, παράγοντας 2.211.000 βαρέλια την ημέρα (το 2,62% της παγκόσμιας παραγωγής). Υπολογίζεται, όμως, ότι 100.000 βαρέλια περίπου – το 5% της παραγωγής – κλέβονται από αγωγούς στο Δέλτα του Νίγηρα, χωρίς να περιλαμβάνονται οι άγνωστες ποσότητες που κλέβονται από τους τερματικούς σταθμούς εξαγωγής.

Σε έκθεση με τίτλο «Οι κλέφτες πετρελαίου της Νιγηρίας» αναφέρεται ότι «οι εγκληματίες έχουν πολλούς τρόπους για να δικαιολογήσουν τα κεφάλαια, συμπεριλαμβανομένων των: λαθρεμπόριο μετρητών, καθυστερημένες καταθέσεις,  χρήση μεσαζόντων, εικονικές εταιρίες και φορολογικοί παράδεισοι».

Η έκθεση αναφέρει τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, το Ντουμπάι, την Ινδονησία, την Ινδία, την Σιγκαπούρη και την Ελβετία ως πιθανά μέρη για ξέπλυμα πετροδολαρίων, ενώ οι πιο συχνοί προορισμοί για το κλεμμένο πετρέλαιο είναι οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Κίνα, η Ταϊλάνδη, η Ινδονησία και τα Βαλκάνια.

Ads

Οι ξένες κυβερνήσεις δεν κάνουν τίποτα για να σταματήσει η κλοπή, αν και πολλές φορές έχει άμεση σχέση με άλλα είδη εγκληματικών δραστηριοτήτων και απειλεί τις νόμιμες αγορές. «Η κλοπή πετρελαίου είναι ένα είδος οργανωμένου εγκλήματος», αναφέρει η έκθεση και συνεχίζει: «Η Νιγηρία είναι ο κόμβος της Δυτικής Αφρικής για πολλούς τύπους οργανωμένου εγκλήματος όπως η πειρατεία, η διακίνηση ναρκωτικών και όπλων. Αυτές οι συμμορίες συχνά έχουν σχέση και με την κλοπή πετρελαίου».

Ο ρόλος της Shell στην Νιγηρία

Οι εγκληματικές αυτές συμμορίες φεύγουν με δισεκατομμύρια δολάρια κλεμμένου πετρελαίου προκαλώντας μια από τις χειρότερες κρίσεις των τελευταίων ετών στην χώρα.

Η κλοπή αυτή δεν θεωρείται μικρό παράπτωμα για μια χώρα που τα 2/3 των εσόδων της προέρχονται από την πετρελαϊκή βιομηχανία. «H Νιγηρία εξαρτάται από το πετρέλαιό της σε απελπιστικό βαθμό, αν αναλογιστούμε ότι το 84% των εσόδων της κυβέρνησής της προέρχεται από αυτή τη πηγή» είχε δηλώσει στο Βήμα το 2011 ο Μπεν Αµούνουα, ερευνητής επί πετρελαϊκών ζητημάτων, προσθέτοντας πως «είναι εύλογο οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες και ειδικά η Shell να ελέγχουν ένα μεγάλο μέρος των σχετικών κυβερνητικών αποφάσεων».

Το 1995 η Shell είχε κατηγορηθεί ότι συνεργάστηκε µε τη νιγηριανή κυβέρνηση στην εκτέλεση του συγγραφέα Κεν Σάρο-Σίουα και άλλων ηγετών της φυλής Ογκόνι, οι οποίοι είχαν καταγγείλει τον ρόλο της στην περιοχή. Τελικά ο πετρελαϊκός κολοσσός κατέβαλε, στο πλαίσιο συμβιβασμού, 11 εκατ. ευρώ σε οκτώ πληγείσες οικογένειες.

Ακτιβιστές της φυλής Ογκόνι ανέφεραν ότι χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια της δεκαετίας του ‘90, ενώ αρκετοί εγκατέλειψαν τα σπίτια τους, φοβούμενοι νέες επιδρομές του στρατού.

Η Shell νίπτει τας χείρας της ισχυριζόμενη ότι οι κάτοικοι ευθύνονται για τη μόλυνση και τη µη αποκατάσταση των διαρροών. Μάλιστα εξέδωσε πόρισμα έρευνας των Ηνωμένων Εθνών σχετικά µε τη μόλυνση από πετρέλαιο στην περιοχή μεταξύ 2007-2010. Όπως επισημάνει η μελέτη, η οποία χρηματοδοτήθηκε από την ίδια την πετρελαϊκή εταιρεία, «το μεγαλύτερο μέρος της μόλυνσης οφείλεται σε δραστηριότητες των τοπικών πληθυσμών που προσπαθούν παράνομα να κλέψουν πετρέλαιο καταστρέφοντας τους πετρελαιαγωγούς και µόνο το 10% της ρύπανσης στην περιοχή οφείλεται σε αμέλεια και ακατάλληλο εξοπλισμό της Shell».

Το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων στην ενδοχώρα της Νιγηρίας, γύρω από τις περιοχές άντλησης πετρελαίου, είναι τα 42 χρόνια. Ανθρωπιστικές οργανώσεις το αποδίδουν στις μολύνσεις του δικτύου ύδρευσης και αποχέτευσης των περιοχών γύρω από το Δέλτα του Νίγηρα. Το νερό που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να πιουν και να ψαρέψουν είναι μολυσμένο µε πετρέλαιο και η καλλιεργήσιμη γη έχει καταστραφεί, σύμφωνα με αυτές.

Οι παράνομες εξαγωγές της Αφρικής

Εκτός, όμως, από την Νιγηρία που παρουσιάζεται ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας παράνομων κεφαλαίων της Αφρικής, και άλλες χώρες επιδίδονται στην ίδια πρακτική. Δεύτερη στη σχετική λίστα των International Business Times έρχεται η Νότια Αφρική. Τρίτη είναι η Αίγυπτος, που επίσης είχε στενές σχέσεις με τη Δύση τις τελευταίες δεκαετίες. Ποσοστιαία (με βάση το ΑΕΠ) πρώτοι στη λίστα είναι το Τζιμπουτί, η Δημοκρατία του Κονγκό και η Ισημερινή Γουινέα.

Η Αφρική έχει τους πόρους για να τροφοδοτήσει τη δική της ανάπτυξη. Η ήπειρος είναι πλούσια σε πετρέλαιο, ορυκτά, ξυλεία, αγροτικά προϊόντα κ.α. Ωστόσο η φτώχεια είναι ανεξέλεγκτη. Ειδικότερα στην υποσαχάρια Αφρική το 48,5% του πληθυσμού ζει με λιγότερα από 1,25 δολ. την ημέρα σύμφωνα με στοιχεία του 2010. Η επισιτιστική κρίση, οι κακής ποιότητας υποδομές και η έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας επηρεάζει δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη την ήπειρο.