«Δεν μιλάω ούτε ως αναρχικός ούτε ως μέλος των Πυρήνων» μου ξεκαθάρισε ο Χρήστος Τσάκαλος στην τηλεφωνική μας επικοινωνία από τις φυλακές Κορυδαλλού. «Μιλάω ως μέλος της επιτροπής αγώνα των φυλακών εκπροσωπώντας 1500 κρατούμενους του Κορυδαλλού οποίοι ήδη εδώ και δύο εβδομάδες διαμαρτύρονται για τον νέο Σωφρονιστικό Κώδικα, ο οποίος αν ψηφιστεί ως έχει, θα έχει σαν αποτέλεσμα την καταπάτηση βασικών δικαιωμάτων των φυλακισμένων» εξηγεί και υπογραμμίζει ότι ήδη έχει δημιουργηθεί ένα δίκτυο στις φυλακές τις Ελλάδας και οι κινητοποιήσεις θα κορυφωθούν αν η κυβέρνηση δεν βάλει νερό στο κρασί της.

Δηλώνει μάλιστα πως εκπρόσωπος του υπουργείου που βρέθηκε στις φυλακές Κορυδαλλού και συζήτησε με επιτροπή των κρατουμένων, βρήκε δίκαια τα αιτήματά τους, ωστόσο ξεκαθάρισε πως αυτή είναι η προσωπική του άποψη και όχι του υπουργείου. «Θα φτάσουμε στα άκρα γιατί καταλαβαίνουμε ότι πάει να χτιστεί φυλακή μες τη φυλακή» λέει ο Χρήστος στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ο οποίος ήταν από το ’15 έως το ’17 σε ειδικές συνθήκες κράτησης σε απομόνωση.

«Όταν επέστρεψα στον γενικό πληθυσμό της φυλακής από την απομόνωση, διαπίστωσα ότι υπάρχει μια πληθώρα από εκπαιδευτικά κ πολιτιστικά προγράμματα. Αυτά ανοίγουν τους ορίζοντες των κρατουμένων. Ο αποσυμφορητικός νόμος Παρασκευόπουλου δεν βοήθησε. Αδειάζεις τις φυλακές και σε δύο χρόνια ξαναγεμίζουν. Εκτός ότι ζούμε σε άδικη κοινωνία, είναι άδικος ο τρόπος με τον οποίο δικάζονται.  Φεύγει μια κλούβα με δέκα κρατούμενους για δικαστήρια και επιστρέφει με δέκα αιώνες ποινή φυλάκισης. Όλοι αυτοί που μιλάνε επιστημονικά να μας απαντήσουν , πως είναι δυνατό να είναι το ποσοστό των κρατουμένων στην Ελλάδα,  μεγαλύτερο από χώρες που έχουν υπερδιπλάσιο αριθμό πολιτών.»  Πως απαντά  ο ίδιος στο ερώτημα που θέτει; «Εδώ έχει στηθεί βιομηχανία που θρέφει δικηγόρους , δικαστές και σε λίγο θα θρέφει και τις εταιρείες όπως αυτήν που ανέλαβε τα βραχιολάκια. Εμπορεύονται την ελευθερία».

Ποια είναι τα βασικά σημεία στον νέο σωφρονιστικό κώδικα με τα οποία διαφωνείτε;

Ένα από αυτά είναι το άρθρο 54 παράγραφος  3 που αλλάζει τα δεδομένα σε σχέση με τις άδειες.  Με τον ισχύοντα κώδικα, αν έφτανες το 1/5  της ποινής σου μπορούσες να διεκδικήσεις ολιγοήμερη άδεια . Τώρα ο νέος σωφρονιστικός κώδικας δίνει μια επιπλέον εξουσία στον δικαστικό λειτουργό . Την δυνατότητα ακόμα κι αν πάρεις την άδεια που δικαιούσαι , να σου επιβάλλει επιπλέον περιοριστικό όρο την χρήση ηλεκτρονικού βραχιολιού ή ακόμα και τον κατ΄οίκον περιορισμό με ηλεκτρονικό βραχιολακι. Έτσι ουσιαστικά καταργείται η άδεια κ επιβάλλεται μια νέα φυλακή.

Εφόσον υπάρχει ο φάκελος που δείχνει αν έχει πειθαρχικό παράπτωμα ο κάθε κρατούμενος, φαίνεται η συμπεριφορά μας κατά την κράτησή μας, αναρωτιόμαστε γιατί να το κρίνει ο οποιοσδήποτε δικαστής το αν τη δικαιούμαστε ή όχι. Αυτό δημιουργεί μία εξαιρετικά ασφυκτική κατάσταση γιατί κάθε κρατούμενος αισθάνεται ότι δικάζεται διαρκώς. Το κόστος για το βραχιολάκι (15 ευρώ ημερησίως) να πούμε ότι το επιβαρύνεται ο κρατούμενος. Αυτό σημαίνει ότι ο μετανάστης ή ο φτωχοδιάβολος κρατούμενος που δεν διαθέτει τα 15 ευρώ την μέρα, δεν θα το πάρει. Άρα το ζήτημα της άδειας , που έχει κατακτηθεί από αγώνες κρατουμένων, γίνεται και θέμα οικονομικών διακρίσεων.

Τι θα απαντούσατε όμως σε όσους ενδεχομένως συμφωνούν με την αυστηροποίηση αυτή, γιατί κρίνουν πως είναι σημαντικότερο να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες να διαφύγει κάποιος που θα μπορούσε να ξανά εκδηλώσει εγκληματική ή παραβατική συμπεριφορά;

Ότι η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό προφυλακίσεων και ταυτόχρονα το μικρότερο ποσοστό παραβιάσεων αδειών. Το ποσοστό που κάποιοι βγήκαν και επέστρεψαν στην εγκληματικότητα είναι το μικρότερο στην ΕΕ. Όσο αυστηροποιούνται οι συνθήκες στις φυλακές αυξάνεται η αγριότητα και η εγκληματικότητα. Γίνεται τιμωρητική η διάθεση του συστήματος και αυτό δεν βοηθάει κανέναν ούτε την κοινωνία. Με την ίδια λογική , να επαναφέρουμε τη θανατική ποινή.

Είναι στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης πιο δίκαιος ο σωφρονιστικός κώδικας;

Ανεξάρτητα από τον σωφρονιστικό κώδικα και τις διαφορές που υπάρχουν, το σίγουρο είναι ότι σε πολλές άλλες χώρες δεν δικάζουν απλά μόνο με τα διαβιβαστήρια της αστυνομίας αλλά υπολογίζουν και κάπως τα στοιχεία, πράγμα που δεν συμβαίνει στην Ελλάδα. Επίσης σε πολλές περιπτώσεις αντί της εύκολης λύσης της προφυλάκισης που ισχύει στην Ελλάδα, σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ηπιότερες μορφές περιορισμού όπως πχ το ηλεκτρονικό βραχιολάκι. Στην ΕΕ δηλαδή αντί να προφυλακίζονται χιλιάδες άνθρωποι βάζουν του ηλεκτρονικό βραχιολάκι.

Άρα συμφωνείτε με το βραχιολάκι;

Δεν συμφωνούμε με το σύστημα big brother αλλά θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε ένα προηγούμενο στάδιο ώστε να μπορούμε να παίρνουμε τις άδειες μας. Στην Ευρώπη για παράδειγμα, βάζουν το βραχιολάκι στους κρατούμενους, ως δοκιμαστικό στάδιο. Εμείς προτείναμε στο υπουργείο να κάνει το ίδιο ώστε όταν έχει εκτίσει κανείς την ποινή του κατά το 1/5 να γνωρίζουν με ποιον κρατούμενο έχουν να κάνουν κι αν δεν έχει παραβιάσει τον κανονισμό να πάρει την άδεια του .

Γιατί λέτε ότι στο άρθρο 11, ο νέος κώδικας επαναφέρει τις φυλακές τύπου Γ;

Λέει ότι για κάποιους κρατούμενος που μετάγονται για δικαστήρια ,  υπάρχει η δυνατότητα με απόφαση εισαγγελέα , αντί να κρατηθεί στη φυλακή να κρατηθεί στη ΓΑΔΑ για να αποτραπεί η επικοινωνία με άλλους κρατουμένους . Υπάρχουν υποθέσεις που τα δικαστήρια κρατούν 2-3 χρόνια. 

Αφορά συγκεκριμένες ομάδες κρατουμένων αυτό σωστά;

Όχι σχεδόν την πλειοψηφία.  Σκεφτείτε πως στο σύνολο των κατηγορουμένων αποδίδεται δίωξη για εγκληματική οργάνωση.  Γιατί πιάνουν πέντε τσαντάκηδες ή κλέφτες αυτοκινήτων ή 5 πακιστανούς που έκαναν ανομίες μαζί  και τους αποδίδουν την κατηγορία αυτή. Δίνουν τη δυνατότητα στον εισαγγελέα να αποφασίζει να απομονώνεται στη ΓΑΔΑ. ή στο μεταγωγών ενώ γνωρίζουν ότι δεν επιβιώνει άνθρωπος εκεί.  Είναι βασανιστικές οι συνθήκες κράτησης. Λέει επίσης ότι , κατά την διάρκεια έκτισης της ποινής του ο εισαγγελέας μπορεί (για όποιον λόγο κρίνει) να του προσδώσει τον χαρακτηρισμό του επικίνδυνου κρατουμένου,  και να μεταφερθεί σε ειδικό χώρο κράτησης, πλήρους απομόνωσης και μάλιστα χωρίς να προσδιορίζεται ο χρόνος. Αυτό που ισχύει έως τώρα είναι το ανώτερο να κρατείται δέκα μέρες. Ο νέος κώδικας είναι “όσο πει ο εισαγγελέας” . Αντιλαμβάνεστε ότι δίνουν υπερεξουσίες στον εισαγγελέα. Δυστυχώς είναι copy paste από το νομοσχέδιο του Αθανάσιου του 2014, που δεν τόλμησε να το περάσει η δεξιά. Να προσθέσω και την ταπεινωτική διαδικασία που ακολουθούν κατά την έρευνα . Ενώ μπορούν να μας ελέγξουν με μηχανήματα , θέλουν να μας γδύνουν για ταπεινωτικούς λόγους. Σου λένε  «βγάλε το εσώρουχό  σου . Σκύψε» κλπ. Ο αρχιφύλακας αποφασίζει πως θα σε ελέγξει και ο ίδιος δεν ελέγχεται αν παραβιάζει τον κώδικα.

Μιλάτε για υπερεξουσίες του εισαγγελέα σύμφωνα με τον νέο Κωδικα. Υπάρχουν κι άλλα σημεία που το δείχνουν αυτό;

Παλιά σεβόντουσαν το δικαίωμα στην εκπαίδευση . Στον νέο κώδικα, ο  εισαγγελέας μέσω του συμβούλιου της φυλακής μπορεί να κόψει ή να αναστείλει  την εκπαίδευση. Ο εισαγγελέας μπορεί να σου κόψει την εκπαίδευση , να κρίνει ότι είσαι επικίνδυνος κρατούμενος . Όταν αύριο μεθαύριο πάμε για κινητοποίηση για το φαγητό, για καλύτερες συνθήκες θα λένε ότι όποιος κάνει κινητοποίηση είναι επικίνδυνος και θα πηγαίνει στην απομόνωση.

Συναντηθήκατε με τον γενικό διευθυντή σωφρονιστικών καταστημάτων στο υπουργείο δικαιοσύνης. Τι σας είπε;

Ο κος Δουλάμης μας είπε ότι η άποψη του είναι ότι έχουμε δίκιο κι ότι οι προτάσεις μας είναι τεκμηριωμένες. Είπε ότι είναι η προσωπική του άποψη. Μας ζήτησε να τερματιστεί η κινητοποίηση. Είπαμε ότι θα κλιμακωθεί σε  όλες τις φυλακές μέχρι να απαντήσει θεσμικά το υπουργείο στα αιτήματά μας.

Με ποιον τρόπο διαμαρτύρεστε;

Είμαστε δύο εβδομάδες από τις 12 έως 3 στους διαδρόμους. Αρνούμαστε το μεσημεριανό κλείδωμα , καθόμαστε έξω από τα κελιά. Συμμετέχουν όλοι οι κρατούμενοι . Είναι μια ελάχιστη μορφή διαμαρτυρίες στον διάδρομο . Μετά θα βγούμε στο προαύλιο. Βραδινές έξω από τα κελιά και στο προαύλιο. Δεν ζητάμε κάτι επειδή είμαστε μάγκες . Τα ανθρώπινα δικαιώματα υπερασπιζόμαστε. Το θέμα να μη βγαίνει πιο αποκτηνωμένος από εκεί.

Ποιος είναι ο τρόπος; Δώσε ένα παράδειγμα από τη ζωή στις φυλακές.

Ο καθένας έχει τον τρόπο του. Η φυλακή είναι μια μοναχική υπόθεση,  ακόμα κι αν είσαι σε μια φυλακή όπως ο Κορυδαλλός με 1500 άτομα. Αρα ο καθένας την βγάζει με τον τρόπο του. Άλλος εκτονώνεται με την γυμναστική,  άλλοι δημιουργούν νέες φιλίες , άλλος ξεφεύγει με ψευδαισθήσεις, κάποιοι κάνουν σχέδια για την “μεγάλη δουλειά”, άλλος βρίσκει καταφύγιο στις αναμνήσεις του.. Πάντως εντύπωση μου έκανε το εξης. Παρατήρησα ότι τις Παρασκευές έχει κόσμο στους διαδρόμους. Ρώτησα γιατί και μου απάντησαν ότι αύριο δεν έχουν σχολείο. Άρα τις υπόλοιπες μέρες που ήταν άδειοι οι διάδρομοι οι κρατούμενοι διάβαζαν. Αυτός είναι ο τρόπος.

Για τον Κουφοντίνα και τις αντιδράσεις που προκάλεσε η άδεια του;

Το μόνο προκλητικό στην άδεια του Κουφοντίνα είναι ότι άργησε 7 ολόκληρα χρόνια… 7 ολόκληρα χρόνια σύμφωνα με την αστική δικαιοσύνη και νομοθεσία του κράτους. Το ενδιαφέρον είναι ότι όλες οι αντιδράσεις για την άδεια Κουφοντίνα προέρχονται από όλους εκείνους που μόνο και μόνο η ύπαρξη τους γεννά πραγματικές αντιδράσεις… τους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους. Όσο και να μοντάρουν την αλήθεια για να την φέρουν στα μέτρα τους δεν μπορούν να αποκρύψουν την πραγματικότητα. Οτι η εικόνα του Δημήτρη να βγαίνει από τις φυλακές (έστω και για λίγες ώρες) συνοδεύτηκε από τους περισσότερους ανθρώπους με τον τρόπο υποδοχής που ταιριάζει σε έναν άνθρωπο που δεν γονάτισε… με ένα χαμόγελο..