Τα πρώτα δημοσιευμένα ποιήματα του Νίκου Καββαδία , δεν προμήνυαν πως θα μείνει στην ιστορία ως ο ποιητής των θαλασσών όπως φαίνεται και από τους τίτλους τους “Ο θάνατος της παιδούλας” και “Ο πόθος”. Όμως, ο στενός του φίλος και μελετητής του έργου του Γιώργος Ζεβελάκης, μου είπε σε μία από τις πολλές ενδιαφέρουσες συζητήσεις μας για τον ποιητή , πως κατά τη γνώμη του , δεν ήταν ποιητής της φυγής ο Καββαδίας, αλλά ποιητής της επιστροφής καθώς ήθελε πάντα να γυρίσει στην Άπω Ανατολή όπου έζησε τα παιδικά του χρόνια.

Ο άνθρωπος που έστειλε μικρούς και μεγάλους στα βιβλιοπωλεία να αναζητήσουν και να γνωρίσουν την ποίηση του Καββαδία, είναι ο συνθέτης Θάνος Μικρούτσικος o οποίος είναι καλεσμένος το Σάββατο 27/5, στις 16.00 στην εκπομπή του Ηλία Μπενέτου, ‘Έναν Μύθο Θα Σας Πω’ στο Ραδιόφωνο 24/7 στους 88.6!

Πολλοί διαπίστωσαν εκεί, πως “Ο Σταυρός του νότου” δεν είναι τίτλος ποιητικής συλλογής του Καββαδία. Ο Μικρούτσικος μελοποίησε ποιήματα και από τις τρεις συλλογές του ποιητή (Μαραμπού, Πούσι και Τραβέρσο) και έδωσε στον δίσκο του τον τίτλο ενός ποιήματος που περιγράφει μάλιστα την ιστορία της αυτοκτονίας ενός συντρόφου του στο καράβι. Ο Σταυρός του νότου, έργο ζωής για τον συνθέτη κι ένας από τους εμπορικότερους δίσκους της ελληνικής παραγωγής, άναψε τον πόθο για την ποίηση του Καββαδία. Αρχίσαμε να τραγουδάμε λέξεις άγνωστες, τοπωνύμια εξωτικά. Δεν είναι τυχαίο ότι   εκδόθηκαν γλωσσάρια για την ποίηση του Καββαδία . Αναφέρουμε ενδεικτικά το «Γλωσσάρι για το Μαραμπού και το Πούσι» του Κωσταντίνου Πλαστήρα αλλά και το σπουδαίο έργο του Γιώργου Τράπαλη «Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία».

Χάρη στον Καββαδία “συναντήσαμε” επιστάτες σε αμπάρια, “αντικρίσαμε” κάβους φαλακρούς μάθαμε ότι αποσπόρι σημαίνει στερνοπαίδι και αράκ είναι είδος ρακής ανατολίτικης, ότι το άστρο του Αλμπαράν είναι φάρος και η γάσσα ναυτικός κόμπος. Μάθαμε ότι το καραμοσάλι είναι είδος ιστιοφόρου που χρησιμοποιούσαν το 1821 και πως όταν γράφει κοράκι εννοεί τη μύτη του βαποριού και πως η Φάτα Μοργκάνα ήταν η μάγισσα αδερφή του βασιλιά Αρθούρου στους πότες της στρογγυλής τραπέζης. Το έγραψε μάλιστα το τραγούδι για τον μεγάλο του έρωτα , τη Θεανώ Σούνα. Για εκείνη έγραψε  και την Πικρία, το τελευταίο του ποίημα του που γράφτηκε δύο μέρες πριν τον θάνατο του ποιητή (7-2-1975). Ένα ποίημα με έναν σπαρακτικό επίλογο , ο οποίος δεν μελοποιήθηκε από τον Μικρούτσικο.

Χάρη στον Καββαδία εισχωρήσαμε σε έναν κόσμο που δεν είχαν καταγράψει ακόμα οι Έλληνες ποιητές. Πόρνες, εθισμένοι σε ουσίες, άνθρωποι του μόχθου, τρελοί από έρωτα διψασμένοι, φευγάτοι. Όλοι δικοί του άνθρωποι με τραύματα χαραγμένα σε τατουάζ στα μπράτσα, ζεστοί αληθινοί γι’αυτό και τόσο μυθικοί.  Αυτούς προτρέπει να χορέψουν πάνω στο φτερό του καρχαρία, να δοκιμάσουν το αδύνατο.
Ο Καββαδίας πριν από την πρώτη του συλλογή “Μαραμπού” , έγραφε κείμενα για το θέατρο και τη μουσική, όπως μας αποκαλύπτει ο Γ. Ζεβελάκης. Κυκλοφορεί μάλιστα ειδικό αφιέρωμα στο Book journal Μαΐου.

Το Μαραμπού εμφανίστηκε το 1933 και κυκλοφόρησε με έξοδα του ποιητή σε σε 245 αντίτυπα. Τον προηγούμενο χρόνο, το 1932, είχε μια αξιόλογη δημοσιογραφική δραστηριότητα με ταξιδιωτικά κείμενα στην εφημερίδα «Πειραϊκόν Βήμα», που παρέμεναν μέχρι πριν λίγα χρόνια αθησαύριστα. Ο Γ. Ζεβελάκης μας βοηθά να ρίξουμε μια ματιά στο πολύτιμο αρχείο του και εκεί συναντάμε τον Καββαδία να ποθεί να περπατήσει στα μέρη του Καβάφη αλλά δεν το κάνει. Έτσι μαθαίνουμε πως ο ποιητής πίστευε πως είναι καλό να αφήνει κάνεις κάποια επιθυμία του ανεκπλήρωτη, πρέπει να αφήνει κανείς κάτι να τον βασανίζει…

“Πηγαίνοντας στην Αλεξάνδρεια ήθελα να πραγματοποιήσω κι ένα παλιό όνειρό μου, που πολλές φορές με βασάνισε. Να γνωρίσω τον ποιητή που έχει συνδέσει το μυστήριό του με το μυστήριο της ηδονικής πόλεως, τον ΚΠ. Καβάφη. Πέρασα πολλές φορές από το σπίτι που μου είπαν πως κάθεται και τον οραματίστηκα σκυμμένον να γράφει στο σκοτεινό του δωμάτιο. Όμως δεν πήγα. Πρέπει ν’ αφήνει κανείς μιαν επιθυμία του ανεκπλήρωτη. Πρέπει κανείς να αφήνει κάτι τι να τον βασανίζει…”

Το 1947 εκδίδεται το Πούσι, που φανερώνει μια πιο εσωτερική πλευρά του. Ο Καββαδίας είναι τώρα ασυρματιστής, έχει μεσολαβήσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και η αντιστασιακή του δράση. Εδώ να αναφέρουμε πως αν και ο ίδιος ήταν πολιτικά στρατευμένος, στο έργο του συναντάμε μόνο δύο ποιήματα αφιερωμένα σε επαναστατικές μορφές, τον Λόρκα και τον Τσε.

Η τρίτη και τελευταία του ποιητική συλλογή ολοκληρώθηκε λίγο πριν το θάνατο του και εκδόθηκε μετά από αυτόν. Τα ποιήματα που περιλαμβάνονται στο Τραβέρσο έχουν γραφτεί από το 1951 μέχρι το 1975. Πριν φύγει ο ίδιος είχε αυτοκτονήσει ο αγαπημένος του αδελφός. Μια λεπτομέρεια που μας αφηγείται ο Γ. Ζεβελάκης υπογραμμίζει τη συγκινητική του φύση και την ανάγκη να υμνήσει τη μάνα. Ήθελε λέει η τελευταία του συλλογή να συνοδεύεται από το μότο “Η μάνα του ναύτη ζυμώνει παξιμάδι” για να δείξει  λέει , ότι η αγάπη της μάνας προς το γιο , είναι ο πόθος να του προσφέρει πάντα κάτι που παραμένει φρέσκο, δεν χαλάει. Κάτι που θα τον τροφοδοτεί σε διάρκεια , όσο μακριά κι αν πάει.

*Φωτογραφίες από το αρχείο Γιώργου Ζεβελάκη

Πηγή: News247